Cách chăm sóc cho đứa con mới chào đời của bạn

• Quá tải và không chuẩn bị
• Tại Bệnh viện
• Chuẩn bị về nhà

Giống như hầu hết các bà mẹ lần đầu, Brittany Shives đã có nhiều hy vọng cho sự ra đời của đứa con đầu lòng. Nhưng hầu như mọi kế hoạch đó đều tan vỡ khi cô sinh con gần 7 tuần trước ngày dự sinh -- và kết thúc bằng việc cắm trại ở bãi đậu xe của bệnh viện trong khi cô con gái mới sinh của cô vẫn nằm trong phòng chăm sóc đặc biệt dành cho trẻ sơ sinh.

Shives mới mang thai được 33 tuần và cảm thấy rất tuyệt khi cô và chồng, Justin, dành một kỳ nghỉ cuối tuần yên tĩnh ở nhà. Sau đó, vào lúc 3 giờ sáng thứ Hai -- Ngày Lao động -- mọi thứ đã thay đổi. "Tôi thức dậy để đi vệ sinh và khi tôi quay lại giường, nước ối của tôi vỡ", cô nói.

Họ lái xe 45 phút đến bệnh viện và được đưa thẳng đến khoa sản. "Tôi cho rằng họ sẽ bắt tôi nằm nghỉ trên giường", Shives nói. "Sau đó, một trong những y tá thông báo với tôi rằng tôi sẽ không được rời khỏi bệnh viện cho đến khi sinh con".

Quá tải và không chuẩn bị

Đó là lúc nỗi hoảng loạn ập đến. "Chúng tôi thậm chí còn chưa có ghế ô tô, chúng tôi vẫn còn hai bữa tiệc mừng em bé được lên kế hoạch và ảnh chụp khi mang thai của tôi đã được lên lịch vào cuối ngày hôm đó", cô nói. "Tôi cũng sợ chết khiếp khi phải mang một đứa bé 33 tuần tuổi đến với thế giới này".

Các bác sĩ đã tóm tắt cho Shives về mọi thứ có thể không ổn với em bé của cô ấy -- và sau đó gây chuyển dạ cho cô ấy. Khi Sadie chào đời, Shives cho biết cô ấy đã nhẹ nhõm khi thấy rằng, với cân nặng 4 pound và 15 ounce, con gái cô ấy đã ở mức "béo hơn" so với một em bé sinh non.

Họ đã chụp được một vài bức ảnh trước khi Sadie được đưa đến phòng chăm sóc đặc biệt dành cho trẻ sơ sinh (NICU), nơi bé được gắn rất nhiều dây và ống khiến việc cho con bú trở nên bất khả thi.

Tuy nhiên, các y tá NICU vẫn khuyến khích Shives bắt đầu hút sữa ngay để có nguồn sữa dồi dào, điều mà các chuyên gia cho rằng là chìa khóa.

Sadie đã có tiến triển lớn trong tuần đầu tiên: Bé thở mà không cần hỗ trợ và tăng cân đều đặn. Nhưng cho đến khi bé có thể bú hết bình sữa trong mỗi lần cho ăn trong vòng 24 giờ, bé không thể rời khỏi NICU.

Shives nói rằng "Nghĩ đến chuyện phải về nhà mà không có Sadie là quá sức chịu đựng". Vì vậy, khi một y tá đề nghị ở lại trong một chiếc RV trong bãi đậu xe của bệnh viện, cô đã tìm được một người bạn của gia đình tình nguyện lái xe 2 giờ để cho cô mượn một chiếc.

Việc cắm trại gần đó đã cho Shives cơ hội dành nhiều thời gian với Sadie -- và với đội ngũ nhân viên NICU. “Lúc đầu, tôi thấy ngại khi phải loay hoay thay tã cho con trước mặt các chuyên gia, nhưng sau đó tôi nhận ra đó là một cơ hội tuyệt vời để học hỏi”, cô nói.

Sau 17 ngày ở NICU, Sadie được phép rời đi. Ở nhà, Shives theo dõi từng cử động của con mình, mong con đạt được mọi cột mốc.

“Lúc 2 tháng tuổi, bé ăn rất ngon và ngủ rất say, nhưng tôi vẫn chưa thấy bé cười,” Shives nói. “Và rồi, lúc 2 tháng rưỡi, điều đó đã xảy ra -- và tôi biết rằng mọi thứ sẽ ổn thôi.” 

Nếu bạn thấy mình rơi vào tình huống như Brittany, đây là những điều bạn cần biết.

Tại Bệnh viện

Biến chứng thường gặp. Trẻ sinh non hoặc sinh thiếu tháng là trẻ sinh ra trước 37 tuần mang thai. Ở Hoa Kỳ, cứ 9 trẻ thì có 1 trẻ sinh non và có tới một nửa số ca sinh non không rõ nguyên nhân.

Nhìn chung, trẻ sinh càng sớm thì nguy cơ gặp vấn đề càng cao. Hầu hết trẻ sinh non sẽ cần phải dành thời gian ở NICU, nơi các bác sĩ có thể theo dõi nhiệt độ cơ thể, hơi thở, chế độ ăn, lượng đường trong máu -- và theo dõi bệnh vàng da, thiếu máu, nhiễm trùng và ngưng thở khi ngủ. Nếu trẻ sinh non quá sớm -- trước 28 tuần -- trẻ có thể gặp các vấn đề khác nghiêm trọng hơn.

Di chuyển trong NICU. Thật đáng sợ khi nhìn thấy em bé của bạn phải gắn nhiều dây và ống, nhưng các bác sĩ khuyên cha mẹ nên tham gia vào việc chăm sóc trẻ sơ sinh ngay từ đầu.

"Nó giúp cha mẹ gắn kết với con mình và xây dựng sự tự tin", Edward McCabe, Tiến sĩ, Tiến sĩ, Phó chủ tịch cấp cao và giám đốc y khoa của March of Dimes cho biết. Nếu bạn lo lắng về việc làm việc xung quanh thiết bị, hãy nhờ nhân viên NICU giúp đỡ.

Xây dựng nguồn sữa của bạn. Nếu bạn có kế hoạch cho con bú, hãy bắt đầu hút sữa ngay sau khi sinh càng sớm càng tốt. Cố gắng hút sữa từ bốn đến tám lần một ngày.

Ngay cả khi bé chưa thể bú mẹ hoặc bú bình, bạn vẫn có thể cho bé bú sữa mẹ theo những cách khác -- bằng ống nhỏ giọt hoặc ống thông -- hoặc đông lạnh để sử dụng sau.

Trẻ sinh non thường gặp khó khăn khi học cách bú mẹ, vì vậy điều quan trọng là phải kiên nhẫn và nhận được nhiều sự hỗ trợ.

Hãy thử chạy thử. Nhiều bệnh viện hiện có một phòng riêng nơi cha mẹ NICU có thể ở lại hoặc "ở chung phòng" với em bé của họ trong một hoặc hai ngày trước khi họ được xuất viện. Điều này giúp cha mẹ có cơ hội thực hành trở thành người chăm sóc chính trong khi nhân viên điều dưỡng ở gần đó.

Trò chơi chờ đợi. Mặc dù mỗi trường hợp là duy nhất, hầu hết các bác sĩ sẽ chấp thuận cho trẻ xuất viện khỏi NICU, dựa trên việc họ có thể hay không:

• Thở mà không cần sự trợ giúp
• Giữ nhiệt độ cơ thể ổn định trong cũi
• Cho trẻ bú mẹ hoặc bú bình (không cho trẻ bú qua ống)
• Tăng cân đều đặn

Ngay cả một thời gian ngắn ở NICU cũng có thể cảm thấy như mãi mãi. "Dặm cuối cùng của cuộc chạy marathon là thử thách nhất, và điều đó cũng đúng với trẻ sinh non", Isabelle Von Kohorn, Tiến sĩ, Bác sĩ sơ sinh tại Washington, DC cho biết. Điều này cũng khó khăn đối với cha mẹ.

“Theo một cách nào đó, tôi thích nhìn thấy sự thất vọng này, vì nó cho thấy các bậc cha mẹ đang ngày càng tự tin hơn vào khả năng tự chăm sóc con mình.”

Chuẩn bị về nhà

Trước khi rời bệnh viện, hãy tham gia một khóa học về hồi sức tim phổi cho trẻ sơ sinh.

McCabe cho biết: "Có khả năng là bạn sẽ không cần sử dụng nó, nhưng đây vẫn là một kỹ năng tốt để có". Hãy hỏi nhóm y tế của bé bất kỳ câu hỏi nào bạn có thể có và ghi chép lại thật nhiều.

Khi đến ngày đưa đứa con tốt nghiệp NICU của bạn về nhà, bạn chắc chắn sẽ cảm thấy nhẹ nhõm, phấn khích -- và lo lắng. Một chút chuẩn bị sẽ giúp việc chuyển từ bệnh viện về nhà dễ dàng hơn.

Bảo vệ hành khách của bạn. Kiểm tra nhãn ở bên hông ghế ô tô để đảm bảo trọng lượng tối thiểu phù hợp với trẻ sinh non của bạn.

Để an toàn, bệnh viện có thể yêu cầu bạn mang ghế ô tô đến để chạy thử. Trong bài kiểm tra kéo dài một giờ này, bé sẽ ngồi trên ghế ô tô và đeo máy theo dõi để theo dõi nhịp tim và hơi thở của bé.

Thiết lập thói quen ngủ. Dù sinh non hay không, bé của bạn cũng nên ngủ ngửa. Chuẩn bị cho bé một tấm nệm cứng riêng và đặt trong phòng của bạn. Điều này giúp gắn kết, cho bé bú và giảm nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS). Ngoài ra, hãy đảm bảo không có vật mềm nào trong cũi của bé.

Trẻ sinh non có xu hướng ngủ nhiều giờ hơn trẻ sinh đủ tháng mỗi ngày, nhưng chúng cũng thức dậy thường xuyên hơn. "Hãy chuẩn bị để dỗ dành bé nhiều lần trong đêm", Deborah Donohue, RN, một cựu y tá NICU hiện đang đi khắp đất nước với tư cách là y tá chăm sóc trẻ sơ sinh tư nhân, cho biết. 

Biết cách xoa dịu con bạn. Trẻ sinh non có thể cực kỳ nhạy cảm với tiếng ồn hoặc sự va chạm. Đôi khi, nơi tốt nhất cho trẻ là trên ngực cha mẹ. Tiếp xúc da kề da này -- còn được gọi là chăm sóc kangaroo -- giúp giảm mức độ căng thẳng.

“Hãy nhớ rằng, họ đã ở gần bạn trong 9 tháng,” Donohue nói. “Họ vẫn cần phải ở gần bạn.”

Một giọng nói quen thuộc cũng sẽ làm dịu bé. Hãy nói chuyện với bé bằng giọng nhẹ nhàng hoặc hát ru.

Tuân thủ thời gian cho ăn tại NICU. Donohue cho biết: “Trẻ sinh non thường được về nhà theo lịch trình -- hãy tuân thủ theo lịch trình đó”. 

Hầu hết trẻ sơ sinh cần ăn sau mỗi 1-3 giờ trong suốt tháng đầu tiên. Trẻ sinh non có xu hướng ăn ít hơn và có thể bị trào ngược, Donohue nói. Bế trẻ thẳng đứng sau khi bú có thể giúp ích.

Bác sĩ có thể đề nghị bổ sung vitamin, sắt và sữa công thức đặc biệt nếu trẻ bú bình. Tất cả trẻ sơ sinh bú mẹ đều cần thêm vitamin D. Cố gắng không cho con bú khi bạn mệt. Nếu bạn mệt, hãy tránh cho con bú khi ngồi trên ghế hoặc trên ghế dài để tránh ngủ quên.

Hãy thường xuyên đến gặp bác sĩ nhi khoa. Lên lịch khám với bác sĩ của bé trong vài ngày sau khi bạn về nhà. Lên lịch hẹn khám hàng tuần trong tháng đầu tiên.

Những cuộc kiểm tra y tế và cân đo sau đó rất quan trọng đối với trẻ sinh non -- và giúp cha mẹ yên tâm hơn.

Đo các mốc quan trọng. Để lập biểu đồ phát triển của trẻ sinh non, bác sĩ sẽ sử dụng tuổi đã hiệu chỉnh của trẻ. Đó là tuổi tính theo tuần trừ đi số tuần trẻ sinh non. Vì vậy, nếu trẻ sinh non 8 tuần, khi được 6 tháng tuổi, tuổi đã hiệu chỉnh của trẻ là 4 tháng.

Nhưng trẻ sinh non được tiêm vắc-xin ở cùng độ tuổi với trẻ đủ tháng. Hầu hết trẻ đều bắt kịp các bạn cùng lứa về mặt phát triển trong vòng 2 đến 3 năm.

Giữ giao thông ở mức tối thiểu. Donohue nói rằng "Thật tuyệt khi có khách đến thăm -- đặc biệt là những người mang theo đồ ăn, dọn dẹp nhà cửa và chăm sóc anh chị em".

Chỉ cần đừng làm quá. Họ nên luôn rửa tay và nên hạn chế hoặc tránh chạm vào em bé của bạn. Bất kỳ ai họ tiếp xúc đều phải khỏe mạnh và được tiêm chủng đầy đủ. 

Hãy chăm sóc bản thân. Khi bạn tập trung vào đứa con nhỏ mới chào đời, bạn có thể dễ dàng bỏ bê nhu cầu của mình. Hãy nhờ bạn bè và gia đình giúp đỡ. Tận dụng tối đa các nguồn lực bên ngoài.

Hãy chăm sóc bản thân thật tốt, vì điều đó sẽ giúp bạn chăm sóc em bé tốt nhất.

NGUỒN:

Bull, MJ Pediatrics, tháng 5 năm 2009.

Ủy ban về Thai nhi và Trẻ sơ sinh, Nhi khoa, ngày 1 tháng 11 năm 2004.

Tuyên bố chính sách, Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ , công bố trực tuyến ngày 17 tháng 10 năm 2011.

Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh.

Quỹ March of Dimes.

Brittany Shives, mẹ của một đứa trẻ sinh non.

Tiến sĩ, Bác sĩ Edward McCabe, Phó chủ tịch cấp cao và Giám đốc y khoa của March of Dimes.

Isabelle Von Kohorn, MD, Tiến sĩ, Bác sĩ sơ sinh ở Washington, DC

Deborah Donohue, RN, y tá chăm sóc trẻ em.