Nguyên nhân gây tăng canxi huyết là gì?

• Nguyên nhân gây tăng canxi máu 
• Nguyên nhân ít phổ biến hơn của bệnh tăng canxi máu
• Thực phẩm có thể gây tăng canxi huyết không?
• Những điều cần biết
• Nguyên nhân gây tăng canxi máu Câu hỏi thường gặp

Nếu bác sĩ nói với bạn rằng bạn bị tăng canxi máu, điều đó có nghĩa là bạn có quá nhiều canxi trong máu. Các nguyên nhân có thể gây ra mức canxi cao bao gồm hơn 25 bệnh, cũng như một số loại thuốc, chất bổ sung, gen và các yếu tố lối sống.

Bạn có thể không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào nếu bạn bị tăng canxi huyết nhẹ. Nhưng khi cơ thể bạn cố gắng loại bỏ canxi dư thừa, bạn có thể đi tiểu nhiều và thực sự khát nước. Nếu mức canxi của bạn rất cao, bạn có thể gặp các vấn đề về hệ thần kinh, bao gồm cả việc trở nên lú lẫn và thậm chí ngất xỉu.

Bạn thường sẽ phát hiện ra mình bị tăng canxi huyết thông qua xét nghiệm máu. Nếu không được điều trị, nồng độ canxi cao trong máu có thể dẫn đến mất xương, sỏi thận,  suy thận và các vấn đề về tim.

Bác sĩ có thể giúp bạn đưa mức canxi trở lại bình thường và tìm ra nguyên nhân khiến mức canxi mất cân bằng ngay từ đầu.

Nguyên nhân gây tăng canxi máu 

Trong khi nồng độ canxi trong máu cao có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn, khoảng 90% các trường hợp có liên quan đến hai nguyên nhân: vấn đề về tuyến cận giáp hoặc ung thư. Sau đây là những điều bạn cần biết về các nguyên nhân có thể gây ra nồng độ canxi trong máu cao.

Tuyến cận giáp hoạt động quá mức

Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra nồng độ canxi trong máu cao là hoạt động quá mức ở một hoặc nhiều trong bốn tuyến này, nằm phía sau tuyến giáp, ở cổ.

Nếu các tuyến này hoạt động bình thường, chúng sẽ giải phóng hormone tuyến cận giáp (PTH) khi nồng độ canxi trong máu của bạn thấp. Đó là tín hiệu cho xương giải phóng nhiều canxi hơn vào máu, thận thải ít canxi hơn và ruột hấp thụ nhiều hơn.

Nhưng nếu bạn có tuyến cận giáp hoạt động quá mức, cơ thể bạn sẽ bơm ra nhiều PTH hơn mức bạn cần và canxi sẽ tích tụ. Điều này có thể xảy ra nếu các tuyến phát triển quá lớn hoặc một khối u không phải ung thư hình thành trên một hoặc nhiều tuyến.

Nếu cường cận giáp là nguyên nhân gây ra tình trạng canxi cao, bạn cũng có thể gặp phải:

• Trầm cảm
• Mất trí nhớ
• Ợ nóng
• Rối loạn giấc ngủ
• Đau xương và cơ
• Mệt mỏi

Bác sĩ có thể sẽ đề nghị phẫu thuật để cắt bỏ tuyến hoặc các tuyến gây ra vấn đề. Một xét nghiệm quét đặc biệt có thể tìm ra tuyến nào đang hoạt động không bình thường trước khi phẫu thuật.

Đối với những trường hợp nhẹ, một lựa chọn khác là theo dõi sức khỏe của bạn, bằng cách kiểm tra thường xuyên lượng canxi trong máu, huyết áp, thận và sức khỏe xương. Bạn cũng có thể dùng thuốc gọi là calcimimetics để giảm mức PTH.

Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bạn uống nhiều nước hơn, tập thể dục, ngừng dùng một số loại thuốc và tạm thời giảm lượng canxi trong chế độ ăn.

Bệnh ung thư

Khoảng 10%-30% số người mắc  bệnh ung thư  có thể bị tăng canxi huyết. Đó là vì ung thư có thể:

• Khiến xương của bạn bị phá vỡ và đưa canxi vào máu của bạn
• Mô phỏng hormone tuyến cận giáp của bạn, kích thích giải phóng canxi từ xương của bạn
• Ảnh hưởng đến thận của bạn, có thể làm giảm lượng canxi được thải ra khi bạn đi tiểu

Các loại ung thư phổ biến nhất gây tăng canxi huyết bao gồm:

• Ung thư phổi
• Ung thư thận
• Ung thư vú
• Bệnh u tủy đa (một loại ung thư máu bắt đầu từ tủy xương)

Ung thư của bạn hoặc phương pháp điều trị bạn áp dụng có thể có chung các triệu chứng với tăng canxi huyết, chẳng hạn như cảm thấy buồn nôn hoặc nôn mửa. Nếu bạn bị mất nước, thận của bạn không thể loại bỏ canxi tốt. Bác sĩ có thể truyền dịch cho bạn qua tĩnh mạch.

Tăng canxi máu do ung thư có thể khó kiểm soát. Nó giúp điều trị ung thư của bạn. Nhưng bạn có thể cần dùng thuốc để làm chậm quá trình giải phóng canxi từ xương, bao gồm:

• Bisphosphonates, được truyền qua tĩnh mạch
• Denosumab (Prolia, Xgeva), được tiêm

Bổ sung canxi và tăng canxi máu

Nguyên nhân phổ biến thứ ba gây ra nồng độ canxi trong máu cao là lạm dụng canxi cacbonat, mà nhiều người dùng như một chất bổ sung canxi và thuốc kháng axit, để điều trị chứng ợ nóng và chứng khó tiêu. Dạng canxi đặc biệt này, khi dùng với liều rất cao, có thể trực tiếp làm tăng nồng độ canxi và gây tổn thương thận, có thể dẫn đến nồng độ canxi thậm chí còn cao hơn. Các bác sĩ gọi đây là hội chứng sữa-kiềm.

Phương pháp điều trị tình trạng canxi máu cao này thường là ngừng uống thuốc bổ sung và uống nhiều nước.

Thuốc bổ sung canxi và thuốc kháng axit thường an toàn, miễn là bạn không lạm dụng và cũng cân nhắc lượng canxi bạn nh��n được từ thực phẩm. Lượng canxi khuyến nghị cho người lớn là 1.000-1.200 mg một ngày. Giới hạn trên khuyến nghị là 2.500 mg một ngày cho người lớn từ 19-50 tuổi và 2.000 mg một ngày cho những người từ 51 tuổi trở lên.

Vitamin D và tăng canxi máu

Vitamin D giúp điều chỉnh nồng độ canxi trong cơ thể bạn. Nếu bạn dùng liều lượng vitamin D cực cao, bạn có thể có nồng độ canxi trong máu rất cao. Dùng 60.000 đơn vị quốc tế (IU) vitamin D mỗi ngày trong nhiều tháng -- nhiều hơn nhiều so với các chất bổ sung tiêu chuẩn hoặc thực phẩm tăng cường -- có thể gây ra tình trạng quá tải này. Không thể có được nhiều vitamin D như vậy từ việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc thực phẩm.

Để điều trị vấn đề này, bạn sẽ cần ngừng dùng vitamin D và hạn chế canxi trong chế độ ăn uống của mình trong một thời gian. Bạn cũng có thể dùng thuốc, chẳng hạn như thuốc viên steroid, trong một thời gian ngắn.

Vitamin A và tăng canxi máu

Vitamin A dư thừa cũng có thể dẫn đến mức canxi cao. Vitamin A đóng vai trò trong việc hình thành xương, nhưng khi bạn dùng quá nhiều, xương của bạn sẽ giải phóng quá nhiều canxi và yếu đi. Vì quá nhiều vitamin A có thể gây hại cho sức khỏe của bạn theo nhiều cách, các bác sĩ khuyên bạn nên tuân thủ lượng khuyến nghị hàng ngày là 700 mcg REA (microgam tương đương hoạt động retinol) đối với phụ nữ và 900 mcg REA đối với nam giới.

Nếu bác sĩ phát hiện nồng độ vitamin A cao trong cơ thể bạn, bạn sẽ cần ngừng dùng bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào có chứa vitamin này. Bạn cũng có thể cần cắt giảm các loại thực phẩm giàu vitamin A, chẳng hạn như gan và thực phẩm tăng cường.

Thuốc gây tăng canxi huyết

Các loại thuốc có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng nồng độ canxi cao bao gồm:

• Thuốc điều trị huyết áp, chẳng hạn như thuốc lợi tiểu thiazide, có thể làm giảm lượng canxi thoát ra khỏi cơ thể khi bạn đi tiểu
• Lithium, có thể ảnh hưởng đến tuyến cận giáp và lượng PTH mà chúng tạo ra

Bác sĩ có thể đổi thuốc cho bạn. Nếu bạn cần tiếp tục dùng những loại thuốc này, họ có thể cho bạn dùng thuốc để giảm lượng canxi trong máu.

Di truyền và tăng canxi máu

Nếu bạn thừa hưởng một gen nhất định, cơ thể bạn sẽ đánh giá sai lượng canxi trong máu. Bạn sẽ tiết ra nhiều PTH hơn mức cần thiết. Điều này xảy ra nếu bạn mắc tình trạng gọi là tăng canxi huyết hạ canxi niệu gia đình (FHH). Nhưng trong hầu hết các trường hợp, bạn sẽ không có bất kỳ triệu chứng nào hoặc không cần điều trị.

Bác sĩ có thể muốn theo dõi sức khỏe của bạn. Điều này không phổ biến, nhưng FHH có thể gây viêm tuyến tụy hoặc canxi tích tụ ở các bộ phận khác của cơ thể.

Cấp cứu do canxi cao

Nếu nồng độ canxi của bạn rất cao, vì bất kỳ lý do gì, bạn sẽ cần phải đến bệnh viện để truyền dịch và thuốc lợi tiểu qua tĩnh mạch. Điều này có thể điều trị tăng canxi huyết nhanh chóng.

Nguyên nhân ít phổ biến hơn của bệnh tăng canxi máu

Các nguyên nhân khác gây tăng canxi huyết có thể bao gồm:

• Tình trạng sức khỏe . Các bệnh về phổi như bệnh lao và bệnh sarcoidosis có thể làm tăng nồng độ vitamin D trong máu của bạn. Đổi lại, ruột của bạn sẽ hấp thụ nhiều canxi hơn. Bệnh Paget và tuyến giáp hoạt động quá mức cũng liên quan đến tình trạng tăng canxi huyết.
• Không hoạt động. Xương của bạn giải phóng canxi nếu bạn không dồn trọng lượng cơ thể lên xương. Điều này có thể xảy ra nếu bạn bị liệt hoặc mắc bệnh khiến bạn phải nằm liệt giường trong thời gian dài. Không tập thể dục đủ cũng có thể khiến bệnh cường cận giáp trở nên trầm trọng hơn.
• Mất nước nghiêm trọng. Thận của bạn không thể loại bỏ canxi nếu bạn không có đủ chất lỏng trong cơ thể. Một cách dễ dàng để biết bạn có bị mất nước hay không là nhìn vào nước tiểu của bạn. Bạn muốn nước tiểu có màu vàng nhạt, không phải màu cam sẫm. Bạn nên uống nước cho đến khi bạn không còn khát. Gọi cho bác sĩ nếu bạn bị tiêu chảy hoặc nôn dai dẳng và không thể giữ nước.

Thực phẩm có thể gây tăng canxi huyết không?

Bạn khó có thể hấp thụ quá nhiều canxi, vitamin D, vitamin A hoặc các chất khác dẫn đến nồng độ canxi trong máu cao chỉ từ thực phẩm. Thông thường, bạn cần liều lượng cao các chất bổ sung để gặp rắc rối.

Một ngoại lệ là hạt cau. Những loại hạt này, được nhai như một chất kích thích ở một số vùng của Châu Á, có liên quan đến nồng độ canxi trong máu cao, cùng với những tác hại khác đối với sức khỏe.

Ngoài ra, tình trạng tăng canxi huyết đã được báo cáo ở một số trẻ em được điều trị trong nhiều năm bằng chế độ ăn ketogenic, một chế độ ăn có hàm lượng chất béo cao và hàm lượng carbohydrate thấp. Chế độ ăn này có thể gây tổn thương thận, dẫn đến nồng độ canxi cao.

Nếu bạn đã có lượng canxi trong máu cao, bác sĩ có thể yêu cầu bạn cắt giảm một số loại thực phẩm cho đến khi mức độ nguy hiểm giảm xuống.

Uống quá nhiều sữa có thể gây tăng canxi huyết không?

Trước đây, một số người uống rất nhiều sữa để cố gắng điều trị loét dạ dày đã phát triển hội chứng sữa-kiềm, dạng canxi trong máu cao hiện nay thường liên quan đến các chất bổ sung canxi và thuốc kháng axit. Các báo cáo lịch sử cho biết những người này uống hơn 3 ounce sữa và kem mỗi giờ, cùng với liều lượng các chất làm giảm axit, chẳng hạn như natri bicarbonate. Phương pháp điều trị này không hiệu quả và không được ưa chuộng. Các bác sĩ hiếm khi gặp những trường hợp như vậy ngày nay.

Những điều cần biết

Nếu bác sĩ phát hiện nồng độ canxi trong máu của bạn cao, có lẽ không phải do bạn uống quá nhiều sữa hoặc ăn quá nhiều phô mai. Nguyên nhân có khả năng nhất là vấn đề có thể điều trị được với các tuyến ở cổ, được gọi là tuyến cận giáp. Nhưng có nhiều nguyên nhân khác có thể xảy ra, bao gồm một số bệnh ung thư và lạm dụng chất bổ sung, vì vậy điều quan trọng là phải làm việc với bác sĩ để tìm ra vấn đề và đưa nồng độ canxi của bạn trở lại bình thường.

Nguyên nhân gây tăng canxi máu Câu hỏi thường gặp

Mức canxi đáng báo động là gì?

Phạm vi bình thường của tổng lượng canxi trong máu ở người lớn thường nằm trong khoảng từ 8,5 đến 10,3 miligam/decilit (mg/dL). Vì vậy, bất kỳ mức nào cao hơn mức đó đều được coi là cao và có thể khiến bác sĩ yêu cầu bạn làm thêm xét nghiệm.

Tăng canxi huyết ảnh hưởng đến những cơ quan nào?

Tăng canxi máu nghiêm trọng đặc biệt ảnh hưởng đến thận và tim của bạn. Nó có thể gây suy thận và các vấn đề về nhịp tim.

NGUỒN:

Bác sĩ gia đình người Canada: "Tăng canxi máu liên quan đến ung thư."

Cancer.net: "Nồng độ canxi cao hoặc tăng canxi huyết."

Phòng khám Cleveland: "Tăng canxi máu", "Cường tuyến cận giáp".

Tạp chí Y khoa Cleveland Clinic: "Tăng canxi máu và Vitamin A: Một loại vitamin cần lưu ý."

Ý kiến ​​hiện tại về nội tiết, bệnh tiểu đường và béo phì: "Tăng canxi huyết hạ canxi niệu do di truyền: một đánh giá."

Viện Ung thư John Wayne: "Bệnh tuyến cận giáp và cường tuyến cận giáp; Tăng canxi huyết."

Tạp chí Nội tiết lâm sàng và Chuyển hóa: "Tăng canxi máu ở trẻ em áp dụng chế độ ăn Ketogenic: Nghiên cứu đa trung tâm", "Tăng canxi máu liên quan đến thiazide: Tỷ lệ mắc và mối liên quan với bệnh cường tuyến cận giáp nguyên phát trong hai thập kỷ", "Hoạt động thể chất và nguy cơ mắc bệnh cường tuyến cận giáp nguyên phát".

Phòng khám Mayo: "Canxi và thực phẩm bổ sung canxi: Đạt được sự cân bằng phù hợp", "Mất nước", "Tăng canxi máu", "Màu nước tiểu", "Độc tính của vitamin D".

Biên bản báo cáo của Phòng khám Mayo : "Hội chứng sữa-kiềm".

Sổ tay hướng dẫn của Merck: "Tăng canxi máu (Nồng độ canxi trong máu cao).

Bác sĩ lâm sàng về sức khỏe tâm thần: "Tăng canxi máu do lithium với hormone tuyến cận giáp bình thường: Báo cáo một ca bệnh."

Trung tâm quốc gia thúc đẩy khoa học chuyển dịch (GARD): "Tăng canxi huyết hạ canxi niệu gia đình".

Văn phòng Thực phẩm bổ sung của NIH: "Vitamin A và Carotenoid"

Tạp chí phẫu thuật Thổ Nhĩ Kỳ : "Cường cận giáp nguyên phát."

StatPearls : "Độc tính của vitamin A."

Bách khoa toàn thư Y khoa của Trung tâm Y khoa Đại học Rochester: "Canxi (Máu)."

UpToDate: "Tăng canxi máu do bệnh ác tính: Cơ chế."

Tạp chí phẫu thuật thế giới : "Tăng canxi máu liên quan đến lithium: Sinh lý bệnh, Tỷ lệ mắc bệnh, Cách xử trí."