Những điều cần biết về Asen trong môi trường

• Asen là gì?
• Con người tiếp xúc với Asen như thế nào?
• Triệu chứng ngộ độc thạch tín là gì?
• Ngộ độc thạch tín gây ra những ảnh hưởng gì tới sức khỏe?
• Bạn có thể uống nước có chứa asen không?
• Chẩn đoán và điều trị ngộ độc asen
• Làm thế nào để tránh tiếp xúc với Asen

Asen, một nguyên tố hóa học, có nhiều trong lớp vỏ Trái Đất, mặc dù nồng độ của nó có thể thay đổi tùy theo khu vực và môi trường như không khí, nước hoặc đất. 

Tìm hiểu một số lý do phổ biến nhất gây ô nhiễm asen, tác động của nó đến sức khỏe của bạn và các phương pháp ngăn ngừa ngộ độc asen.

Asen là gì?

Asen là một nguyên tố tự nhiên được tìm thấy ở nhiều nơi trong môi trường như núi lửa, đất, nước ngầm và thực vật. Mặc dù thường được tìm thấy như một phần của các hợp chất hóa học khác, nhưng đôi khi nó có thể được tìm thấy ở dạng nguyên tố là kim loại màu xám thép.

Asen có ở hai dạng – vô cơ và hữu cơ. Hợp chất asen vô cơ chứa sự kết hợp của asen cùng với các nguyên tố khác và thường là sản phẩm phụ của các ngành công nghiệp, sản phẩm sử dụng trong xây dựng (như gỗ đã qua xử lý áp suất) hoặc nước bị ô nhiễm asen.

Nghiên cứu cho thấy tác hại đối với sức khỏe và mức độ độc hại cao hơn ở các hợp chất có chứa asen vô cơ. Hợp chất hữu cơ là hợp chất có chứa asen kết hợp với cacbon và các nguyên tố tương tự.

Con người tiếp xúc với Asen như thế nào?

Bạn có thể tiếp xúc với asen trong môi trường có nguồn gốc từ nông nghiệp và công nghiệp.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tình trạng ô nhiễm nước ngầm do asen là vấn đề cấp thiết mà thế giới cần giải quyết. Người ta ước tính rằng có hơn 50 quốc gia trên thế giới đang uống nước có chứa hàm lượng asen gây hại. Hơn 140 triệu người đang sinh sống tại các quốc gia này. 

Vì asen cũng có trong đất nên nó cũng có thể được tìm thấy trong các loại thực phẩm như gạo và một số loại cá, nấm và gia cầm. Vì asen là một nguyên tố tự nhiên nên không thể loại bỏ hoàn toàn khỏi môi trường hoặc thực phẩm.

Các dạng ngộ độc khác bao gồm hít phải không khí ô nhiễm có chứa asen.

Triệu chứng ngộ độc thạch tín là gì?

Ngộ độc asen có thể dẫn đến các triệu chứng cấp tính hoặc mãn tính tùy thuộc vào thời gian bạn tiếp xúc với nó. Các triệu chứng này thường dẫn đến tình trạng sức khỏe của bạn suy giảm dần dần.

Các triệu chứng của asen cũng phụ thuộc vào cách bạn tiếp xúc với nó. Ví dụ, nếu bạn nuốt phải asen, các triệu chứng có thể nhìn thấy được chỉ trong vòng 30 phút. Một số triệu chứng ngộ độc cấp tính bao gồm:

• Tiêu chảy
• Đau bụng
• Đau đầu dữ dội và nôn mửa (đôi khi, chất nôn của bạn cũng có thể chứa máu)
• Có vị kim loại đặc biệt hoặc vị tương tự như tỏi

Nếu những triệu chứng này không được điều trị, nó có thể dẫn đến suy tim và suy hệ thần kinh trung ương , cuối cùng có thể gây tử vong.

Một số triệu chứng phổ biến nhất của việc tiếp xúc lâu dài với asen là:

• Da ở thân mình, lòng bàn chân hoặc lòng bàn tay dày lên
• Sự đổi màu của da
• Nhịp tim không đều
• Liệt một phần
• Tê ở tay hoặc chân
• Buồn ngủ hoặc buồn nôn 
• Mù lòa
• Động kinh

Ngộ độc thạch tín gây ra những ảnh hưởng gì tới sức khỏe?

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiếp xúc với asen có cả tác động ngắn hạn và dài hạn. Ngay cả mức asen thấp cũng được biết là gây hại cho các chức năng nội tiết quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường của cơ thể bạn.

Asen vô cơ là một trong những nguyên nhân được biết đến rộng rãi nhất gây ra một số loại ung thư bao gồm ung thư phổi, bàng quang, thận, gan và da . Các loại ung thư này thường là do ô nhiễm nước uống.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trẻ em tiếp xúc với nồng độ asen bất thường có nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng cao hơn trong giai đoạn sau của cuộc đời.

Một nghiên cứu như vậy tại Đại học California đã phát hiện ra tỷ lệ mắc ung thư phổi và bàng quang cao hơn ở những người lớn tiếp xúc với asen từ sớm trong cuộc đời. Những triệu chứng này có thể nhìn thấy nhiều thập kỷ sau khi họ ngừng tiếp xúc với asen.

Nhiều nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ giữa sự hiện diện của asen và tỷ lệ mắc các bệnh chuyển hóa như bệnh tiểu đường.

Bạn có thể uống nước có chứa asen không?

Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) đã đặt mức asen tối đa trong nước uống là 10 phần tỷ, nhưng một số khu vực ở Hoa Kỳ có tiêu chuẩn chặt chẽ hơn.

Asen là một nguyên tố không vị, không mùi và không màu, không thể phát hiện nếu không tiến hành các xét nghiệm hóa học. Đây là một trong những lý do chính khiến việc phát hiện ngộ độc asen ở giai đoạn đầu trở nên khó khăn, đặc biệt là khi nước bị ô nhiễm được lấy từ giếng nước cá nhân. 

Số liệu thống kê cho thấy khoảng 7% giếng ở Hoa Kỳ có hàm lượng asen cao hơn mức khuyến nghị của EPA.

Các vùng Tây Nam, Đông Bắc và Trung Tây ở Hoa Kỳ thường có nồng độ asen cao hơn. 

Có những báo cáo về mức độ asen trên 3.000 phần tỷ ở những quốc gia như Bangladesh.

Chẩn đoán và điều trị ngộ độc asen

Các triệu chứng ngộ độc asen rất đa dạng. Bác sĩ thường tiến hành một số xét nghiệm y tế sau đây để xác định mức asen.

• Xét nghiệm nước tiểu
• Xét nghiệm máu
• Phân tích móng tay
• Phân tích tóc

Mặc dù không có cách điều trị hiệu quả cho tình trạng ngộ độc asen, các chuyên gia trên khắp thế giới khuyến cáo nên giáo dục mọi người về tác hại của nó kết hợp với việc kiểm tra nước uống thường xuyên ở những khu vực có nhiều trường hợp ngộ độc asen.

Có một số bằng chứng cho thấy liệu pháp thải độc (đưa chất hóa học vào cơ thể để loại bỏ asen) có thể có hiệu quả trong một số trường hợp nhất định, nhưng cũng có báo cáo về tác dụng phụ.

Một nghiên cứu được thực hiện ở Bangladesh cho thấy việc bổ sung 400 microgam axit folic mỗi ngày có thể làm giảm 14% nồng độ asen trong máu ở những người tiếp xúc lâu dài với asen.

Làm thế nào để tránh tiếp xúc với Asen

Hãy nhớ rằng bộ lọc nước gia đình của bạn không được trang bị để loại bỏ asen. Thay vào đó, bạn có thể ngăn ngừa tiếp xúc với asen bằng cách thực hiện một số phương pháp sau:

• Nếu bạn sử dụng nguồn nước tư nhân, hãy đảm bảo nguồn nước đó được kiểm tra thường xuyên về asen và các chất gây ô nhiễm khác.
• Kiểm tra nồng độ asen trong nguồn nước uống tại địa phương bạn.
• Tại nơi làm việc, hãy hỏi về các biện pháp phòng ngừa an toàn được áp dụng để ngăn ngừa ngộ độc asen.

NGUỒN:

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ: “Asen và nguy cơ ung thư”.

Viện Khoa học Sức khỏe Môi trường Quốc gia: “Asen.”

Bệnh viện Winchester: “Độc tính của asen.”

Tổ chức Y tế Thế giới: “Asen.”