Hội chứng Brown-Sequard là gì?

• Hội chứng Brown-Séquard là gì?
• Một số nguyên nhân gây ra hội chứng Brown-Séquard là gì? 
• Triệu chứng của hội chứng Brown-Séquard là gì? 
• Hội chứng Brown-Séquard được chẩn đoán như thế nào? 
• Hội chứng Brown-Séquard được điều trị như thế nào? 
• Những biến chứng nào có thể xảy ra ở hội chứng Brown-Séquard? 
• Sống chung với hội chứng Brown-Séquard 

Chấn thương tủy sống (SCI) có hai loại chính — hoàn toàn và không hoàn toàn. Các triệu chứng của chúng thay đổi tùy theo loại, vị trí và mức độ chấn thương, do đó các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe thấy việc điều trị các tình trạng này là một thách thức. Bài viết này thảo luận về một loại SCI không hoàn toàn được gọi là hội chứng Brown-Séquard.

Hãy đọc tiếp để tìm hiểu mọi thông tin bạn cần biết về nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp điều trị và nhiều thông tin khác của hội chứng Brown-Séquard.

Hội chứng Brown-Séquard là gì?

Hội chứng Brown-Séquard là một bệnh thần kinh hiếm gặp và có thể điều trị được, trong đó có tình trạng yếu cơ (hoặc liệt) ở một bên cơ thể và mất cảm giác ở bên còn lại. Bệnh có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân chấn thương và không chấn thương.

Tiến sĩ Charles-Edouard Brown-Séquard lần đầu tiên mô tả hội chứng thần kinh này vào những năm 1840. Hội chứng này xảy ra ở khoảng 2% đến 4% số người bị SCI do chấn thương tại Hoa Kỳ.

Tủy sống là một ống hình trụ mỏng manh kéo dài từ gốc não qua cột sống lên đến xương cụt. Nó được tạo thành từ các bó dây thần kinh gửi tín hiệu đến và đi từ não đến tất cả các bộ phận của cơ thể. 

Vì tủy sống là nơi truyền tải thông tin cho toàn bộ cơ thể, nên tổn thương ở bất kỳ phần nào cũng ảnh hưởng đến tất cả các bộ phận cơ thể có dây thần kinh kết nối với khu vực đó. Ví dụ, SCI hoàn toàn sẽ dẫn đến mất hoàn toàn chức năng và cảm giác ở tất cả các bộ phận cơ thể bên dưới mức chấn thương.

Hội chứng Brown-Séquard, còn được gọi là hội chứng tủy sống bên, xảy ra do chấn thương ở một bên tủy sống và có thể xảy ra ở bất kỳ mức độ nào. Vì hội chứng này là kết quả của chấn thương một phần nên chức năng ở một số phần của tủy sống được bảo tồn.

Một số nguyên nhân gây ra hội chứng Brown-Séquard là gì? 

Hội chứng Brown-Séquard thường xảy ra do tổn thương cột sống do vết thương đâm hoặc súng, té ngã, tai nạn xe cộ hoặc chấn thương do vật tày.

Nguyên nhân không do chấn thương bao gồm: 

• Dị tật cột sống di truyền 
• Nhiễm trùng như viêm màng não , viêm tủy, herpes và bệnh lao 
• Tiếp xúc với bức xạ 
• Bệnh đa xơ cứng 
• Tụ máu ngoài màng cứng, trong đó máu tích tụ bên trong hộp sọ
• Thiếu máu cục bộ cột sống, trong đó lượng máu cung cấp cho cột sống giảm do các mạch máu bị tắc nghẽn
• Rối loạn cột sống như thoái hóa đốt sống cổ
• U nang màng nhện (u nang não) 
• Sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch có thể dẫn đến áp xe não
• U tủy sống 
• Thoát vị đĩa đệm 
• Bệnh giảm áp

Triệu chứng của hội chứng Brown-Séquard là gì? 

Các triệu chứng sớm nhất bao gồm mất chức năng vận động cơ tự nguyện ở cùng bên với chấn thương SCI và mất cảm giác đau và nhiệt độ ở phía đối diện của SCI bên dưới mức chấn thương. 

Bạn có thể hiểu điều này như sau. Giả sử bạn bị thương tủy sống phải ở mức ngực: bạn sẽ mất khả năng vận động tự nguyện ở bên phải, từ mức chấn thương đến hông, đầu gối và bàn chân phải. Bạn sẽ bị yếu cơ và có thể bị liệt một phần. Ở bên trái cơ thể dưới mức chấn thương, bạn vẫn giữ được khả năng kiểm soát cơ nhưng sẽ mất khả năng phát hiện cảm giác đau và nhiệt độ. Tất cả các bộ phận cơ thể phía trên ngực của bạn sẽ không bị ảnh hưởng và hoạt động bình thường.

Các triệu chứng của hội chứng Brown-Séquard có thể từ nhẹ đến nặng tùy thuộc vào mức độ chấn thương. Mặc dù bản thân hội chứng Brown-Séquard không gây đau, nhưng SCI dẫn đến hội chứng Brown-Séquard có thể gây đau đớn. Do tổn thương thần kinh cảm giác trong hội chứng Brown-Séquard, bạn có nhiều khả năng gặp phải các cảm giác bất thường như ngứa ran, nóng rát, châm chích hoặc đau nhức.

Các triệu chứng khác của hội chứng Brown-Séquard bao gồm tiểu không tự chủ , yếu cơ và teo cơ do ít sử dụng. Hầu hết các triệu chứng này có thể được đảo ngược bằng cách điều trị thích hợp. Hơn 90% những người mắc hội chứng Brown-Séquard lấy lại khả năng kiểm soát ruột và bàng quang cũng như khả năng đi lại.

Hội chứng Brown-Séquard được chẩn đoán như thế nào? 

Bác sĩ có thể nghi ngờ hội chứng Brown-Séquard dựa trên tiền sử bệnh lý và chấn thương, khám sức khỏe và các xét nghiệm thần kinh của bạn và đưa ra chẩn đoán lâm sàng. Tiếp theo, họ sẽ đề xuất một số xét nghiệm xác nhận để xác định nguyên nhân gây ra hội chứng Brown-Séquard. Bao gồm:

1. Chụp cộng hưởng từ (MRI). Xét nghiệm này sử dụng một nam châm lớn, sóng vô tuyến và máy tính để chụp ảnh rõ nét các cơ quan nội tạng của bạn. MRI hữu ích nhất trong những trường hợp như vậy vì nó đủ nhạy để phát hiện tổn thương cấu trúc trong SCI do chấn thương. Đối với các nguyên nhân không do chấn thương, MRI có thể phát hiện chấn thương dây chằng và chảy máu nhỏ.

2. Chụp tủy đồ với chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp tủy đồ CT. Nếu bạn không thể chụp MRI vì nhiều lý do như có máy tạo nhịp tim, phương pháp tốt nhất tiếp theo là chụp tủy đồ sau đó là chụp CT . Các kỹ thuật này sử dụng thuốc nhuộm tương phản, tia X và máy tính để chụp ảnh chi tiết cột sống và các cấu trúc bên trong khác của bạn. Điều này sẽ giúp bác sĩ kiểm tra tổn thương ở tủy sống, đốt sống, đĩa đệm và dây thần kinh của bạn để xác định nguyên nhân gây ra hội chứng Brown-Séquard. 

3. Xét nghiệm máu. Sau khi bác sĩ loại trừ chấn thương hoặc dị tật cấu trúc, họ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để tìm các nguyên nhân khác như nhiễm trùng và ung thư. 

4. Chọc dò thắt lưng ( chọc tủy sống ) với phân tích dịch não tủy. Điều này được sử dụng nếu bác sĩ nghi ngờ bệnh lao, bệnh đa xơ cứng hoặc viêm tủy cắt ngang là nguyên nhân gây ra hội chứng Brown-Séquard. 

Hội chứng Brown-Séquard được điều trị như thế nào? 

Các kế hoạch điều trị khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra hội chứng Brown-Séquard. Nhưng tất cả các phương pháp điều trị đều tập trung vào việc bảo tồn chức năng vận động và cảm giác và giảm thiểu các biến chứng. Trong nhiều trường hợp, liều cao steroid ( methylprednisolone ) được dùng như một phương pháp điều trị sớm (trong vòng tám giờ sau chấn thương) để phục hồi chức năng vận động. Điều này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, vì vậy không thể sử dụng trong mọi trường hợp, đặc biệt là nếu có chấn thương xuyên thấu hoặc nguyên nhân nhiễm trùng. Điều trị hội chứng Brown-Séquard diễn ra theo hai giai đoạn:

Điều trị triệu chứng và hỗ trợ. Điều này có thể bao gồm: 

• Thuốc như thuốc làm loãng máu để ngăn ngừa cục máu đông
• Phẫu thuật (nếu cần) để giảm chèn ép cột sống
• Chăm sóc da để giảm thiểu các vết thương do tì đè như loét do nằm lâu
• Đặt ống thông dạ dày để cung cấp dinh dưỡng, vì cơ ruột có thể bị suy yếu 
• Hỗ trợ hô hấp (nếu cần) 
• Hỗ trợ ruột và bàng quang như ống thông tiểu, thuốc đạn hoặc thuốc làm mềm phân để kiểm soát tình trạng tiểu không tự chủ và táo bón
• Thuốc huyết áp và tim nếu có biến động
• Thuốc để kiểm soát cơn đau thần kinh
• Chăn điều chỉnh nhiệt độ, vì những người mắc hội chứng Brown-Séquard bị cản trở cảm giác về nhiệt độ

Phục hồi chức năng. Bao gồm vật lý trị liệu và vật lý trị liệu để giảm đau, cải thiện khả năng vận động, duy trì sức mạnh cơ và phạm vi chuyển động của khớp, bảo vệ da khỏi bị tổn thương bằng cách thay đổi trọng lượng thường xuyên và tư thế đúng, và học các kỹ thuật mới hoặc thích ứng để thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên. Bạn cũng có thể cần niềng răng, nẹp tay, hỗ trợ chi hoặc xe lăn. 

Những biến chứng nào có thể xảy ra ở hội chứng Brown-Séquard? 

Nếu hội chứng Brown-Séquard của bạn không được điều trị, bạn có thể gặp phải những biến chứng sau:

• Huyết áp thấp
• Sốc tủy sống
• Trầm cảm
• Sự phì đại bụng
• Nhiễm trùng phổi và đường tiết niệu
• Cục máu đông trong phổi
• Tê liệt không thể phục hồi 

Đối với những người bị thương ở ngực và cổ, bác sĩ có thể cần hỗ trợ hô hấp.

Sống chung với hội chứng Brown-Séquard 

Mặc dù kết quả khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra hội chứng Brown-Séquard, nhưng nhìn chung kết quả thường là tốt. 

Quá trình chữa lành có thể chậm, cần ba tháng đến hai năm để phục hồi thần kinh, nhưng tỷ lệ thành công cao. Với việc điều trị và phục hồi kịp thời, hơn 90% số người có thể đi lại mà không cần hỗ trợ.

Đừng hoảng sợ hoặc nản lòng nếu bạn hoặc người thân của bạn nhận được chẩn đoán mắc hội chứng Brown-Séquard. Hãy kiên trì dùng thuốc, đi khám bác sĩ và nỗ lực phục hồi chức năng, và rất có thể cuối cùng bạn sẽ thấy chất lượng cuộc sống của mình được cải thiện đáng kể.

NGUỒN:
Cleveland Clinic: “Hội chứng Brown-Séquard.”
Cơ sở dữ liệu Cochrane về các bài tổng quan có hệ thống : “Các can thiệp dược lý cho chấn thương tủy sống cấp tính.”
NORD: “Hội chứng Brown Séquard.”
Điều dưỡng chăm sóc đặc biệt : “Hội chứng Brown-Séquard là gì?”
Shams, S., Arain, A. StatPearls , "Hội chứng Brown Sequard." StatPearls Publishing, 2022.