Nhiều người dùng Statin có thể không cần chúng

Ngày 27 tháng 6 năm 2024 – Nếu bạn đang dùng thuốc statin để ngăn ngừa bệnh tim, có thể trong vòng một hoặc hai năm tới, bác sĩ sẽ cho bạn biết rằng thuốc này không còn cần thiết nữa. 

Nếu và khi sự thay đổi đó xảy ra, nó sẽ phản ánh việc sử dụng máy tính rủi ro mới mà Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ đã công bố vào năm ngoái. Sử dụng máy tính này, cùng với dữ liệu từ một cuộc khảo sát dinh dưỡng và sức khỏe quốc gia , một nghiên cứu mới ước tính rằng những người lớn tuổi từ 40-75 có một nửa nguy cơ mắc bệnh tim do xơ vữa động mạch trong vòng 10 năm, so với dự đoán trước đó.

Hơn 45 triệu người Mỹ được coi là đủ điều kiện để dùng thuốc statin để ngăn ngừa bệnh tim, có thể dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ. Các hướng dẫn này dựa trên máy tính rủi ro năm 2013 được gọi là phương trình nhóm gộp. Năm 2023, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ đã phát hành một máy tính được cập nhật, phương trình Dự đoán Rủi ro Bệnh tim mạch (PREVENT). 

Các nhà nghiên cứu trong nghiên cứu mới đã so sánh nguy cơ dự đoán trong 10 năm bằng cả hai máy tính đối với 3.785 người lớn tham gia Khảo sát dinh dưỡng và sức khỏe quốc gia của CDC từ năm 2017 đến tháng 3 năm 2020. Những người tham gia nghiên cứu đều đủ điều kiện sử dụng statin, nhưng chỉ có 20% trong số họ thực sự dùng thuốc.

Sau khi cân nhắc dữ liệu khảo sát để có tính đại diện trên toàn quốc, các tác giả nghiên cứu nhận thấy rằng việc sử dụng máy tính năm 2023 đã giảm nguy cơ mắc bệnh tim trung bình trong 10 năm ở người lớn từ 8% xuống 4,3%. Trên tất cả các nhóm tuổi, giới tính và chủng tộc, nguy cơ trung bình trong 10 năm đều thấp hơn khi sử dụng các hướng dẫn này. 

Kết quả là, số người lớn đáp ứng tiêu chí sử dụng statin đã giảm từ 45,4 triệu xuống còn 28,3 triệu. Vì vậy, dựa trên các phương trình này, 17,3 triệu người lớn hiện được khuyến nghị dùng statin sẽ không còn được coi là đủ điều kiện nữa. Bao gồm 4,1 triệu người lớn hiện đang dùng statin.

Cập nhật dựa trên dữ liệu mới, yếu tố mới

Tại sao lại có sự khác biệt lớn như vậy giữa kết quả của hai máy tính? 

Tiến sĩ Sadiya Khan, giáo sư dịch tễ học tim mạch và phó giáo sư y khoa tại Trường Y Feinberg thuộc Đại học Northwestern ở Chicago, cho biết một lý do là dữ liệu của phiên bản năm 2013 có từ những năm 1960 đến những năm 1990. 

“Mọi thứ đã thay đổi khá nhiều kể từ thời điểm đó”, bao gồm cả việc sử dụng statin và các biện pháp phòng ngừa chính khác, Khan, người tham gia xây dựng máy tính rủi ro, cho biết. Theo nghiên cứu mới, cơ sở dữ liệu lớn hơn và mới hơn mà các phương trình năm 2023 dựa trên chủ yếu đến từ kho dữ liệu hồ sơ sức khỏe điện tử.

Ngoài ra, hai máy tính sử dụng các yếu tố khác nhau để ước tính nguy cơ mắc bệnh tim. Ví dụ, chủng tộc được đưa vào phiên bản năm 2013, nhưng không phải máy tính năm 2023, vì hiện nay người ta đã công nhận rằng không có sự khác biệt về mặt sinh học giữa các chủng tộc. Nhưng mức cơ sở và mức giảm nguy cơ ước tính lớn hơn đối với người da đen (từ 10,9% xuống 5,1%) so với mẫu nghiên cứu tổng thể.

“Bệnh nhân da đen có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn, đặc biệt là đột quỵ”, Khan cho biết. “Lý do phổ biến nhất là tỷ lệ tăng huyết áp và tiểu đường cao hơn. Đây là sự kết hợp của nhiều yếu tố xã hội cộng lại và được coi là không có khả năng là yếu tố sinh học, nhưng đây là vấn đề lâu dài và khó giải quyết”.

Các phương trình năm 2023 bao gồm mức độ chức năng thận và việc sử dụng statin không được đưa vào máy tính trước đó. Phiên bản mới hơn cũng bao gồm dữ liệu về lượng đường trong máu, sức khỏe thận và "chỉ số thiếu thốn xã hội", dựa trên mã ZIP. 

Nghiên cứu đã bỏ qua mã ZIP, vốn không có trong dữ liệu khảo sát dinh dưỡng, cũng như giá trị cholesterol LDL, vốn chỉ có ở một số người trong cuộc khảo sát. 

Bất chấp những nhược điểm này, Khan, người không tham gia vào nghiên cứu, cho biết kết luận chính của nghiên cứu về nguy cơ mắc bệnh tim trong 10 năm phù hợp với các nghiên cứu khác.

Đồng tác giả nghiên cứu Jeremy Sussman, MD, phó giáo sư tại Đại học Michigan, cho biết ông nghi ngờ việc bỏ sót dữ liệu về cholesterol LDL có thể ảnh hưởng đáng kể đến độ chính xác của kết quả. "Nó chắc chắn không làm giảm đủ để thay đổi câu chuyện cơ bản", ông nói.

Khi nào hướng dẫn sẽ thay đổi?

Sussman tin rằng kết quả nghiên cứu đảm bảo việc xem xét lại các hướng dẫn phòng ngừa bệnh tim. "Tôi nghĩ rằng sự thay đổi này đủ lớn để những người đưa ra các hướng dẫn này ít nhất cũng nên suy nghĩ về những gì họ nên nói về tình hình này." 

Tác giả chính của bài báo, Timothy S. Anderson, MD, phó giáo sư tại Đại học Pittsburgh, đã đi xa hơn trong một cuộc phỏng vấn cho một câu chuyện tin tức trên Tạp chí của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ . Ông không chỉ ủng hộ việc cập nhật các hướng dẫn mà còn đưa ra mốc thời gian mà ông nghĩ rằng điều đó sẽ xảy ra. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ và Học viện Tim mạch Hoa Kỳ dự kiến ​​sẽ công bố các hướng dẫn mới về huyết áp cao và cholesterol vào cuối năm nay và năm 2025, ông cho biết, và ông hy vọng các hướng dẫn mới về phòng ngừa chính bệnh tim mạch (hoặc bệnh ở tim hoặc mạch máu) sẽ tuân theo những thay đổi đó.

Tuy nhiên, khi trả lời một câu hỏi, người phát ngôn của Hiệp hội Tim mạch Maggie Francis chỉ nói rằng "nghiên cứu [về nguy cơ mắc bệnh tim trong 10 năm] sẽ là một phần trong cơ sở bằng chứng được xem xét bất cứ khi nào cần xem xét lại các hướng dẫn thực hành lâm sàng".

Ném một lưới rộng hơn

Khi các hướng dẫn mới được viết, Khan cho biết, chúng nên bao gồm các dự đoán rủi ro cho bệnh suy tim, vì tỷ lệ tử vong do tình trạng này đang gia tăng. Bà cũng cho biết điều quan trọng là phải ước tính nguy cơ mắc bệnh tim mạch trong 30 năm, chiếm nhiều ca tử vong hơn bất kỳ căn bệnh nào khác. Bà cho biết hai phần ba số người không có nguy cơ mắc bệnh tim mạch đáng kể trong 10 năm có nguy cơ cao trong 30 năm. 

Khan cho biết bà không thể ước tính có bao nhiêu bệnh nhân hiện đang dùng statin có thể được khuyên ngừng dùng nếu hướng dẫn phòng ngừa chính thay đổi. 

“Khi chúng ta nghĩ về ngưỡng điều trị, chúng ta cân nhắc mức độ rủi ro nào thì lợi ích lớn hơn tác hại”, bà nói. “Và đâu là các thử nghiệm có thể cho chúng ta thấy điều đó? Có những nghiên cứu cho thấy ở mức rủi ro thấp hơn – chẳng hạn như 5% – thì lợi ích [của statin] lớn hơn tác hại”. 

Khi có sự không chắc chắn, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm. Sussman, người ước tính rằng hàng triệu người hiện đang thực hiện các xét nghiệm này, cho biết mức độ rủi ro thấp hơn mà nghiên cứu tìm thấy có thể dẫn đến ít bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm này hơn. Nhưng bất kể việc sàng lọc có được thực hiện hay không, Khan cho biết, quyết định cuối cùng có nên dùng statin hay không là giữa bác sĩ và bệnh nhân, dựa trên một số yếu tố, bao gồm cả tiền sử gia đình.

Sự điều trị không đầy đủ đang lan rộng

Khan cho biết, điểm quan trọng nhất là chỉ một số ít người có thể được hưởng lợi từ statin đang dùng thuốc này, và điều tương tự cũng đúng với các loại chăm sóc phòng ngừa khác. 

“Bất kể các hướng dẫn phát triển theo hướng nào, chúng ta vẫn đang điều trị không đủ cho mọi người, và điều đó phải được giải quyết. Nếu bạn xem xét việc điều trị huyết áp hoặc điều trị cholesterol, hoặc nếu bạn xem xét thực tế là chúng ta đang có một đại dịch béo phì và tiểu đường, chúng ta vẫn đang điều trị không đủ cho mọi người,” bà nói.

Khan cho biết khi nói đến “chúng ta”, bà không chỉ muốn nói đến các bác sĩ mà còn là toàn thể xã hội. “Nhìn chung, chúng ta biết rằng có ít người được điều trị hơn mức có thể tốt hơn về mặt kinh tế và hiệu quả", và một số điều này liên quan đến việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc không bình đẳng.

“Trong khi statin và thuốc chống tăng huyết áp cực kỳ rẻ, chúng có thể được miễn phí”, bà nói. “Chúng ta với tư cách là một xã hội có thể đề xuất rằng những loại thuốc này – vì lợi ích to lớn của chúng trong việc phòng ngừa, và vì [bệnh tim mạch] là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở quốc gia này – nên được miễn phí”.

NGUỒN:

Tạp chí Y khoa Nội khoa JAMA:  “Ước tính rủi ro bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch bằng cách sử dụng phương trình dự đoán rủi ro bệnh tim mạch”.

Tiến sĩ Sadiya Khan, giáo sư dịch tễ học tim mạch tại Magerstadt, phó giáo sư y khoa, Trường Y Feinberg, Đại học Northwestern, Chicago.

Tiến sĩ Y khoa Jeremy Sussman, thành viên Viện Chính sách và Đổi mới Chăm sóc Sức khỏe và phó giáo sư Đại học Michigan, Ann Arbor. 

Tiến sĩ Y khoa Timothy S. Anderson, nhà nghiên cứu, Trung tâm Nghiên cứu Chăm sóc Sức khỏe và phó giáo sư, Khoa Y, Đại học Pittsburgh.

JAMA Medical News:  “Máy tính nguy cơ mắc bệnh tim mạch mới có thể loại bỏ nhu cầu sử dụng Statin cho hàng triệu người.”

Maggie Francis, người phát ngôn của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ.