"Phù nề" là thuật ngữ y khoa chỉ tình trạng sưng tấy. Các bộ phận cơ thể sưng lên do chấn thương hoặc viêm. Nó có thể ảnh hưởng đến một vùng nhỏ hoặc toàn bộ cơ thể. Thuốc men, thai kỳ, nhiễm trùng và nhiều vấn đề y tế khác có thể gây ra phù nề.
Phù nề xảy ra khi các mạch máu nhỏ của bạn rò rỉ chất lỏng vào các mô gần đó. Chất lỏng dư thừa đó tích tụ, làm cho mô sưng lên. Nó có thể xảy ra ở hầu hết mọi nơi trong cơ thể.
Phù ngoại biên. Thường ảnh hưởng đến chân, bàn chân và mắt cá chân, nhưng cũng có thể xảy ra ở cánh tay. Đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề về hệ tuần hoàn, hạch bạch huyết hoặc thận.
Phù bàn chân. Điều này xảy ra khi chất lỏng tích tụ ở bàn chân và cẳng chân. Tình trạng này phổ biến hơn nếu bạn lớn tuổi hoặc đang mang thai. Tình trạng này có thể khiến bạn khó di chuyển hơn một phần vì bạn có thể không còn cảm giác ở bàn chân.
Phù bạch huyết . Sưng ở tay và chân thường do tổn thương hạch bạch huyết, các mô giúp lọc vi khuẩn và chất thải ra khỏi cơ thể. Tổn thương có thể là kết quả của các phương pháp điều trị ung thư như phẫu thuật và xạ trị. Bản thân ung thư cũng có thể chặn các hạch bạch huyết và dẫn đến tích tụ dịch.
Phù phổi. Khi chất lỏng tích tụ trong các túi khí ở phổi, bạn bị phù phổi. Điều đó khiến bạn khó thở và tình trạng tệ hơn khi bạn nằm xuống. Bạn có thể bị nhịp tim nhanh, cảm thấy ngạt thở và ho ra nước bọt có bọt, đôi khi có máu . Nếu tình trạng này xảy ra đột ngột, hãy gọi 911.
Phù não. Đây là tình trạng rất nghiêm trọng khi chất lỏng tích tụ trong não. Tình trạng này có thể xảy ra nếu bạn đập đầu mạnh, nếu mạch máu bị tắc hoặc vỡ, hoặc bạn có khối u hoặc phản ứng dị ứng.
Phù hoàng điểm. Điều này xảy ra khi chất lỏng tích tụ trong một phần của mắt gọi là hoàng điểm, nằm ở trung tâm võng mạc, mô nhạy sáng ở phía sau mắt. Điều này xảy ra khi các mạch máu bị tổn thương trong võng mạc rò rỉ chất lỏng vào khu vực này.
Những thứ như trẹo mắt cá chân, ong đốt hoặc nhiễm trùng da sẽ gây phù nề. Trong một số trường hợp, như nhiễm trùng, điều này có thể hữu ích. Nhiều chất lỏng hơn từ các mạch máu của bạn sẽ đưa nhiều tế bào bạch cầu chống nhiễm trùng hơn vào vùng bị sưng.
Phù nề cũng có thể xuất phát từ các tình trạng khác hoặc khi sự cân bằng các chất trong máu của bạn bị mất cân bằng. Ví dụ:
Albumin thấp. Bác sĩ có thể gọi đây là tình trạng giảm albumin máu. Albumin và các protein khác trong máu hoạt động như miếng bọt biển để giữ chất lỏng trong mạch máu của bạn. Albumin thấp có thể góp phần gây phù nề, nhưng thường không phải là nguyên nhân duy nhất.
Phản ứng dị ứng. Phù nề là một phần của hầu hết các phản ứng dị ứng . Để đáp ứng với chất gây dị ứng, các mạch máu gần đó sẽ rò rỉ chất lỏng vào vùng bị ảnh hưởng.
Tắc nghẽn dòng chảy. Nếu việc dẫn lưu chất lỏng từ một phần cơ thể bị chặn, chất lỏng có thể ứ lại. Một cục máu đông trong các tĩnh mạch sâu ở chân có thể gây phù chân. Một khối u chặn dòng chảy của máu hoặc một chất lỏng khác gọi là bạch huyết có thể gây phù nề.
Bệnh hiểm nghèo. Bỏng, nhiễm trùng đe dọa tính mạng hoặc các bệnh hiểm nghèo khác có thể gây ra phản ứng khiến chất lỏng rò rỉ vào các mô ở hầu hết mọi nơi. Điều này có thể gây phù nề khắp cơ thể bạn.
Suy tim sung huyết. Khi tim yếu đi và bơm máu kém hiệu quả, dịch có thể tích tụ chậm, gây phù chân. Nếu dịch tích tụ nhanh, bạn có thể bị tràn dịch vào phổi. Nếu suy tim ở bên phải tim, phù có thể phát triển ở bụng.
Bệnh gan. Bệnh gan nghiêm trọng, chẳng hạn như xơ gan , khiến bạn giữ nước. Xơ gan cũng dẫn đến mức albumin và các protein khác trong máu thấp. Chất lỏng rò rỉ vào bụng và cũng có thể gây phù chân.
Bệnh thận. Một tình trạng bệnh thận gọi là hội chứng thận hư có thể gây phù chân nghiêm trọng và đôi khi là phù toàn thân.
Mang thai. Phù chân nhẹ là tình trạng phổ biến trong thai kỳ. Nhưng các biến chứng nghiêm trọng của thai kỳ như huyết khối tĩnh mạch sâu và tiền sản giật cũng có thể gây phù nề.
Chấn thương đầu , natri máu thấp (gọi là hạ natri máu), độ cao, khối u não và tắc nghẽn dẫn lưu dịch trong não (gọi là não úng thủy) có thể gây phù não. Đau đầu, lú lẫn, bất tỉnh và hôn mê cũng có thể gây ra.
Thuốc. Nhiều loại thuốc có thể gây phù nề, bao gồm:
Khi chúng gây sưng tấy, thường là tình trạng phù chân nhẹ .
Các triệu chứng của bạn sẽ phụ thuộc vào mức độ sưng tấy và vị trí sưng tấy.
Phù nề ở một vùng nhỏ do nhiễm trùng hoặc viêm (như muỗi đốt) có thể không gây ra triệu chứng. Mặt khác, phản ứng dị ứng lớn (như do ong đốt) có thể gây phù nề trên toàn bộ cánh tay, có thể gây đau và hạn chế chuyển động của cánh tay.
Dị ứng thực phẩm và phản ứng dị ứng với thuốc có thể gây phù lưỡi hoặc cổ họng. Điều này có thể đe dọa tính mạng nếu nó cản trở hơi thở của bạn.
Phù chân có thể khiến chân cảm thấy nặng nề. Điều này có thể ảnh hưởng đến việc đi lại. Ví dụ, trong trường hợp phù nề và bệnh tim , chân có thể dễ dàng nặng thêm 5 hoặc 10 pound mỗi bên. Phù chân nghiêm trọng có thể cản trở lưu thông máu, dẫn đến loét da.
Phù phổi gây ra tình trạng khó thở và đôi khi là nồng độ oxy trong máu thấp. Một số người bị phù phổi có thể bị ho.
Có thể có một vết lõm hoặc một "hố" vẫn còn trong một thời gian sau khi bạn ấn vào da trong một số loại phù nề. Đây được gọi là phù nề lõm. Nếu mô trở lại hình dạng bình thường, thì đó được gọi là phù nề không lõm. Đây là một triệu chứng có thể giúp bác sĩ tìm ra nguyên nhân gây phù nề của bạn.
Để điều trị phù nề, bạn thường phải điều trị nguyên nhân cơ bản của nó. Ví dụ, bạn có thể dùng thuốc dị ứng để điều trị sưng do dị ứng.
Phù nề do tắc nghẽn trong dịch dẫn lưu đôi khi có thể được điều trị bằng cách làm cho dịch dẫn lưu chảy trở lại. Một cục máu đông ở chân được điều trị bằng thuốc làm loãng máu. Chúng phá vỡ cục máu đông và đưa dịch dẫn lưu trở lại bình thường. Một khối u chặn máu hoặc bạch huyết đôi khi có thể được thu nhỏ hoặc loại bỏ bằng phẫu thuật, hóa trị hoặc xạ trị.
Phù chân liên quan đến suy tim sung huyết hoặc bệnh gan có thể được điều trị bằng thuốc lợi tiểu (đôi khi được gọi là ''thuốc nước'') như furosemide (Lasix). Khi bạn có thể đi tiểu nhiều hơn, chất lỏng từ chân có thể chảy ngược vào máu. Hạn chế lượng natri bạn ăn cũng có thể giúp ích.
NGUỒN:
Bác sĩ gia đình người Mỹ: “Phù nề: Chẩn đoán và xử trí”.
Guyton, AC Textbook of Medical Physiology , ấn bản thứ 8, Saunders, 1991.
Taylor, Nghiên cứu lưu thông AE, 1981.
Phòng khám Mayo: “Phù phổi”, “Phù bạch huyết”, “Sưng chân”, “Phù nề”.
Y học: “Phù não và cách điều trị”.
MedlinePlus: "Phù nề."
Sổ tay Merck: “Sưng tấy trong giai đoạn cuối thai kỳ.”
Viện Mắt Quốc gia: “Sự thật về phù hoàng điểm”.
Trung tâm Lão khoa thuộc Đại học Arizona: “Phù nề bàn chân ở người lớn tuổi”.
Những cộng đồng có thu nhập thấp thường ít có khả năng tiếp cận thực phẩm tươi, lành mạnh, khiến các cửa hàng tiện lợi và thức ăn nhanh trở thành nguồn thực phẩm chính.
Theo một nghiên cứu lớn của châu Âu được công bố trên tạp chí Nature Communications, thời điểm ăn hàng ngày có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.
Tìm hiểu thêm từ WebMD về cholesterol tốt và cholesterol xấu, cũng như cách chúng ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh tim của bạn.
WebMD mô tả các loại bệnh van tim khác nhau và các phương pháp điều trị.
Suy tim có thể khiến bạn cảm thấy nhiều cảm xúc khác nhau, từ sợ hãi và lo lắng đến tức giận. Tìm hiểu cách quản lý những cảm xúc này để bạn có thể bắt đầu cảm thấy tốt hơn.
Thêm 5 loại thực phẩm này vào chế độ ăn tốt cho tim mạch của bạn để giúp giảm cholesterol và kiểm soát huyết áp.
Các chuyên gia chia sẻ thông tin về các triệu chứng và nguy cơ mắc bệnh tim ở phụ nữ mà ngay cả những người hiểu biết nhất về sức khỏe cũng có thể chưa biết.
Động mạch bị xơ cứng không chỉ là vấn đề về tim.
Trong suy tim tâm thu, tâm thất trái trở nên yếu và không thể co bóp và hoạt động như bình thường. Không có cách chữa khỏi, nhưng bạn có thể thay đổi lối sống để giúp điều trị.
Chắc chắn là một con đường hai chiều. Với suy tim, bạn có thể gặp vấn đề về giấc ngủ. Điều trị chứng ngưng thở khi ngủ và mất ngủ có thể làm giảm gánh nặng cho tim bạn.
