Hội chứng chuyển hóa

• Hội chứng chuyển hóa là gì?
• Hội chứng chuyển hóa được chẩn đoán như thế nào?
• Hội chứng chuyển hóa phổ biến như thế nào?
• Nguyên nhân gây ra hội chứng chuyển hóa là gì?
• Hội chứng chuyển hóa có những nguy hiểm gì?
• Hội chứng chuyển hóa được điều trị như thế nào?
• Thay đổi thói quen ăn uống
• Áp dụng một kế hoạch tập thể dục
• Phẫu thuật thẩm mỹ để loại bỏ mỡ
• Phải làm sao nếu thay đổi lối sống không đủ để điều trị hội chứng chuyển hóa?

Hội chứng chuyển hóa là gì?

Hội chứng chuyển hóa, còn được gọi là hội chứng X hoặc hội chứng rối loạn chuyển hóa, dùng để chỉ một nhóm các tình trạng chuyển hóa có thể dẫn đến bệnh tim.

Các đặc điểm chính của hội chứng chuyển hóa bao gồm kháng insulin , tăng huyết áp (huyết áp cao), cholesterol bất thường và nguy cơ đông máu tăng cao. Những người được chẩn đoán mắc hội chứng này thường thừa cân hoặc béo phì .

Kháng insulin là tình trạng cơ thể sản xuất insulin nhưng không sử dụng đúng cách. Insulin , một loại hormone do tuyến tụy tạo ra , giúp cơ thể sử dụng glucose, một dạng đường, để tạo năng lượng. Nếu một người bị kháng insulin, cơ thể họ không chuyển đổi glucose để cơ và các mô khác sử dụng.

Hội chứng chuyển hóa được chẩn đoán như thế nào?

Theo hướng dẫn của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ , bất kỳ ba đặc điểm nào sau đây ở cùng một người đều đáp ứng tiêu chí của hội chứng chuyển hóa:

1. Béo phì bụng: vòng eo trên 102 cm (40 inch) ở nam giới và trên 88 cm (35 inch) ở nữ giới
2. Triglyceride huyết thanh : 150 mg/dl trở lên hoặc đang dùng thuốc điều trị tình trạng triglyceride tăng cao
3. Cholesterol HDL (''tốt'') : 40mg/dl hoặc thấp hơn ở nam giới và 50mg/dl hoặc thấp hơn ở nữ giới
4. Huyết áp từ 130/85 trở lên (hoặc đang dùng thuốc điều trị huyết áp cao )
5. Đường huyết lúc đói 100 mg/dl hoặc cao hơn

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) có tiêu chí hơi khác một chút để xác định hội chứng chuyển hóa:

1. Nồng độ insulin cao , lượng đường huyết lúc đói tăng cao hoặc lượng đường huyết sau bữa ăn tăng cao kèm theo ít nhất hai trong các tiêu chí sau:
2. Béo phì bụng được định nghĩa là tỷ lệ eo-hông lớn hơn 0,9, chỉ số khối cơ thể ít nhất là 30 kg/m2 hoặc số đo vòng eo trên 37 inch
3. Bảng cholesterol cho thấy mức triglyceride ít nhất là 150 mg/dl hoặc cholesterol HDL thấp hơn 35 mg/dl
4. Huyết áp từ 130/80 trở lên (hoặc đang điều trị huyết áp cao )

Hội chứng chuyển hóa phổ biến như thế nào?

Khoảng 20%-30% dân số ở các nước công nghiệp mắc hội chứng chuyển hóa.

Nguyên nhân gây ra hội chứng chuyển hóa là gì?

Giống như nhiều tình trạng bệnh lý khác, yếu tố di truyền và môi trường đều đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của hội chứng chuyển hóa.

Các yếu tố di truyền ảnh hưởng đến từng thành phần của hội chứng và bản thân hội chứng. Tiền sử gia đình bao gồm bệnh tiểu đường loại 2 , tăng huyết áp và bệnh tim sớm làm tăng đáng kể khả năng một cá nhân sẽ phát triển hội chứng chuyển hóa.

Các vấn đề về môi trường như mức độ hoạt động thấp, lối sống ít vận động và tăng cân liên tục cũng góp phần đáng kể vào nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa.

Hội chứng chuyển hóa xuất hiện ở khoảng 5% số người có cân nặng bình thường, 22% số người thừa cân và 60% số người được coi là béo phì. Người lớn tiếp tục tăng 5 pound trở lên mỗi năm sẽ làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa lên tới 45%.

Mặc dù béo phì có thể là yếu tố nguy cơ lớn nhất, nhưng những yếu tố khác bao gồm:

• Đang trong thời kỳ mãn kinh
• Hút thuốc
• Ăn một chế độ ăn có quá nhiều carbohydrate
• Không có đủ hoạt động thể chất

Hội chứng chuyển hóa có những nguy hiểm gì?

Hội chứng chuyển hóa là tình trạng có thể dẫn đến bệnh tiểu đường và bệnh tim , hai trong số những bệnh mãn tính phổ biến nhất hiện nay.

Hội chứng chuyển hóa làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 ( loại tiểu đường phổ biến ) từ 9 đến 30 lần so với người bình thường. Về nguy cơ mắc bệnh tim , các nghiên cứu khác nhau, nhưng hội chứng chuyển hóa dường như làm tăng nguy cơ gấp 2 đến 4 lần so với người bình thường.

Các nguy cơ sức khỏe khác từ hội chứng chuyển hóa bao gồm tích tụ mỡ trong gan ( gan nhiễm mỡ ), dẫn đến viêm và khả năng bị xơ gan . Thận cũng có thể bị ảnh hưởng, vì hội chứng chuyển hóa có liên quan đến microalbumin niệu, rò rỉ protein vào nước tiểu, một dấu hiệu tinh tế nhưng rõ ràng của tổn thương thận . Hội chứng này cũng có thể gây ra chứng ngưng thở khi ngủ tắc nghẽn , hội chứng buồng trứng đa nang, tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ khi lão hóa và suy giảm nhận thức ở người lớn tuổi.

Hội chứng chuyển hóa được điều trị như thế nào?

Mục tiêu chính là điều trị nguyên nhân cơ bản của hội chứng chuyển hóa và giảm các yếu tố có thể dẫn đến các vấn đề về tim.

Thay đổi lối sống là phương pháp điều trị ưa thích của hội chứng chuyển hóa. Giảm cân thường đòi hỏi một chương trình đa dạng, được thiết kế riêng bao gồm chế độ ăn uống và tập thể dục. Thuốc cũng có thể hữu ích.

Thay đổi thói quen ăn uống

Chế độ ăn kiêng có thể thay đổi, nhưng các chuyên gia thường khuyên dùng chế độ ăn Địa Trung Hải - chế độ ăn giàu chất béo "tốt" (dầu ô liu) và chứa một lượng hợp lý carbohydrate và protein (như từ cá và thịt gà).

Chế độ ăn Địa Trung Hải dễ ăn và dễ duy trì. Ngoài ra, các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng khi so sánh với chế độ ăn ít chất béo, những người áp dụng chế độ ăn Địa Trung Hải có trọng lượng cơ thể giảm nhiều hơn và cải thiện huyết áp, mức cholesterol và các dấu hiệu khác của bệnh tim, tất cả đều quan trọng trong việc đánh giá và điều trị hội chứng chuyển hóa .

Áp dụng một kế hoạch tập thể dục

Một chương trình tập thể dục bền vững -- ví dụ, 30 phút mỗi ngày, 5 ngày một tuần -- là hợp lý như một điểm khởi đầu, miễn là không có lý do y tế nào khiến bạn không thể. Nếu bạn có bất kỳ mối quan tâm đặc biệt nào về vấn đề này, hãy hỏi ý kiến ​​bác sĩ trước. Tập thể dục có tác dụng có lợi đối với huyết áp, mức cholesterol và độ nhạy insulin, bất kể bạn có giảm cân hay không. Bản thân việc tập thể dục có ích trong việc điều trị hội chứng chuyển hóa.

Phẫu thuật thẩm mỹ để loại bỏ mỡ

Vậy, nếu vòng eo lớn là vấn đề, tại sao không hút mỡ để loại bỏ mỡ? Không đơn giản như vậy. Các nghiên cứu cho thấy hút mỡ không có lợi ích gì đối với độ nhạy insulin, huyết áp hoặc cholesterol. Chế độ ăn kiêng và tập thể dục vẫn là phương pháp điều trị đầu tay được khuyến nghị cho hội chứng chuyển hóa.

Phải làm sao nếu thay đổi lối sống không đủ để điều trị hội chứng chuyển hóa?

Nếu thay đổi chế độ ăn uống và mức độ hoạt động không có tác dụng thì sao? Có thể cân nhắc dùng thuốc để kiểm soát cholesterol và huyết áp cao.

Mục tiêu huyết áp thường được đặt thấp hơn 130/80 và các khuyến nghị có thể thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi của bạn. Một số loại thuốc huyết áp -- thuốc ức chế ACE -- cũng được phát hiện có tác dụng làm giảm mức độ kháng insulin và trì hoãn các biến chứng của bệnh tiểu đường loại 2. Đây là một cân nhắc quan trọng khi thảo luận về việc lựa chọn thuốc huyết áp trong hội chứng chuyển hóa.

Metformin ( Glucophage ), thường được dùng để điều trị bệnh tiểu đường loại 2, cũng được phát hiện có tác dụng giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường khởi phát ở những người mắc hội chứng chuyển hóa. Tuy nhiên, hiện tại không có hướng dẫn nào được thiết lập về việc điều trị bệnh nhân mắc hội chứng chuyển hóa bằng metformin nếu họ không được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường.

Statin  là một nhóm thuốc thường được bác sĩ kê đơn để giúp hạ thấp  mức cholesterol  trong  máu . Chúng hoạt động bằng cách ngăn chặn hoạt động của enzyme gan chịu trách nhiệm sản xuất cholesterol. 

NGUỒN: Viện Quốc gia về Bệnh tiểu đường, Tiêu hóa và Thận.

Tiếp theo trong Tổng quan

• Bệnh động mạch vành và phụ nữ
• Giảm nguy cơ mắc bệnh tim
• Giảm Cholesterol của bạn
• Giảm huyết áp cao của bạn
• Bỏ thuốc lá