Mối liên hệ giữa thuốc kháng cholinergic và nguy cơ mắc chứng mất trí là gì?

• Thuốc kháng cholinergic là gì?
• Ví dụ về thuốc kháng cholinergic
• Bệnh mất trí là gì?
• Thuốc kháng cholinergic có gây ra chứng mất trí không?

Chứng mất trí có thể là một chẩn đoán đáng sợ. Không ai muốn mất trí nhớ hoặc khả năng suy nghĩ rõ ràng của mình. Nhiều thứ có thể dẫn đến chứng mất trí, chẳng hạn như lão hóa. Một yếu tố nguy cơ khác có vẻ là việc sử dụng thuốc kháng cholinergic.

Thuốc kháng cholinergic là gì?

Thuốc kháng cholinergic là một nhóm thuốc được làm từ cây belladonna . Cây này, còn được gọi là cây cà độc dược, có độc ở một số liều lượng nhất định. Mặc dù vậy, nó cũng được sử dụng trong một số loại thuốc vì cách nó ức chế hệ thần kinh.

Hệ thần kinh của bạn là mạng lưới các dây thần kinh trên khắp cơ thể bạn. Đầu tiên, não của bạn đưa ra mệnh lệnh. Các tế bào thần kinh của bạn sau đó truyền các lệnh đó đi khắp cơ thể. Hệ thần kinh của bạn kiểm soát những thứ như chuyển động, suy nghĩ, nhịp tim, hơi thở, giấc ngủ và các giác quan của bạn.

Chất dẫn truyền thần kinh mang tín hiệu hóa học qua hệ thần kinh của bạn. Thuốc kháng cholinergic hoạt động bằng cách ức chế chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine, làm chậm hệ thần kinh phó giao cảm một cách có chọn lọc.

Thuốc kháng cholinergic có nhiều công dụng y tế như:

Sử dụng chung. Thuốc kháng cholinergic có thể được sử dụng để điều trị:

• Dị ứng
• Bệnh tim mạch
• Trầm cảm
• Đổ mồ hôi quá nhiều
• Mất ngủ
• Chuột rút hoặc co thắt ruột
• Mất kiểm soát bàng quang
• Buồn nôn
• Đau bụng kinh
• Bệnh Parkinson
• Rối loạn tâm thần
• Các rối loạn hô hấp như hen suyễn và COPD
• Đau bụng hoặc co thắt dạ dày
• Nôn mửa

Sử dụng trong phẫu thuật. Thuốc kháng cholinergic đôi khi được sử dụng trong các ca phẫu thuật để làm dịu hệ thần kinh. Sử dụng trong phẫu thuật cho thuốc kháng cholinergic bao gồm:

• Giảm tiết dịch như nước bọt
• Thúc đẩy sự thư giãn trước khi gây mê
• Phòng ngừa buồn nôn và nôn sau gây mê và phẫu thuật
• Điều chỉnh nhịp tim của bạn
• Thư giãn dạ dày và ruột của bạn trước khi thực hiện một số thủ thuật nhất định

Thuốc giải độc. Thuốc kháng cholinergic có thể được sử dụng để chống lại một số chất độc. Bao gồm một số loại:

• Thuốc men
• Nấm
• Khí thần kinh
• Thuốc trừ sâu phốt pho hữu cơ

Ví dụ về thuốc kháng cholinergic

Có nhiều loại thuốc kháng cholinergic và chúng có nhiều dạng như viên thuốc, thuốc nhỏ mắt và thuốc tiêm tùy thuộc vào mục đích sử dụng. Các loại thuốc kháng cholinergic phổ biến và tên thương hiệu phổ biến bao gồm:

• Benztropine, tên thương mại là Cogentin. Được sử dụng để điều trị các triệu chứng của bệnh Parkinson.
• Biperiden, tên thương mại là Akineton. Được sử dụng để điều trị các triệu chứng của bệnh Parkinson.
• Darifenacin, tên thương mại là Enablex. Dùng để điều trị bàng quang hoạt động quá mức.
• Diphenhydramine, tên thương mại là Benadryl. Dùng để điều trị dị ứng và phản ứng dị ứng.
• Dicycloverine, tên thương mại là Bentyl. Dùng để điều trị hội chứng ruột kích thích.
• Glycopyrrolate, tên thương mại là Robinul. Dùng để điều trị loét dạ dày tá tràng và chảy nước dãi quá nhiều.
• Hyoscyamine, tên thương mại là Cystospaz, Ed-Spaz, Hyomax, Hyosyne, IB-Stat, Levsinex, Neosol, NuLev, Oscimin, PRO-HYO, Spasdel và Symax. Được sử dụng để điều trị chuột rút cơ ở ruột hoặc bàng quang.
• Orphenadrine, tên thương mại là Norflex. Được sử dụng như thuốc giãn cơ.
• Oxybutynin, tên thương mại là Ditropan và Oxybutynin. Dùng để điều trị bàng quang hoạt động quá mức. 
• Scopolamine, tên thương mại là Scopodex và Transderm-Scop. Scopodex được sử dụng để điều chỉnh nhịp tim trong quá trình phẫu thuật. Transderm-Scop được sử dụng trong miếng dán da để chống buồn nôn và nôn.

Bệnh mất trí là gì?

Sa sút trí tuệ là thuật ngữ chung được sử dụng khi khả năng suy nghĩ, ghi nhớ hoặc đưa ra quyết định của một người bị suy giảm. Sa sút trí tuệ phổ biến nhất ở bệnh nhân cao tuổi. Năm 2014, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) ước tính có 5 triệu người lớn trên 65 tuổi mắc chứng sa sút trí tuệ.

Có một số loại chứng mất trí khác nhau, nhưng phổ biến nhất là bệnh Alzheimer . Bệnh Alzheimer chiếm 60 đến 80% các trường hợp mắc chứng mất trí.

Bệnh mất trí có thể ảnh hưởng tiêu cực đến:

• Mức độ chú ý
• Giao tiếp
• Phán quyết
• Ký ức
• Lý luận và giải quyết vấn đề
• Nhận thức thị giác

Một số dạng mất trí nhớ, như bệnh Alzheimer và mất trí nhớ thùy trán, cũng có thể gây ra những thay đổi về tính cách và hành vi. Kỹ năng vận động có thể suy giảm trong trường hợp mắc bệnh Alzheimer và mất trí nhớ thể Lewy.

Một số người có nguy cơ mắc chứng mất trí cao hơn những người khác. Các yếu tố nguy cơ đáng kể bao gồm:

• Tuổi tác. Tuổi tác cao là yếu tố nguy cơ lớn nhất gây ra chứng mất trí.
• Các vấn đề về tim. Tiền sử huyết áp cao, cholesterol cao và đột quỵ có thể dẫn đến chứng mất trí nhớ mạch máu.
• Di truyền. Có người thân mắc bệnh Alzheimer sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh này từ 10 đến 30%.
• Chủng tộc/dân tộc. Một số nhóm chủng tộc có nguy cơ mắc chứng mất trí cao hơn những nhóm khác. Người Mỹ gốc Phi lớn tuổi có nguy cơ mắc chứng mất trí cao gấp đôi so với người da trắng và người gốc Tây Ban Nha có nguy cơ cao gấp 1,5 lần.
• Chấn thương sọ não. Chấn thương đầu nghiêm trọng hoặc tái phát có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ.

Đôi khi, chứng mất trí chỉ là tạm thời. Nếu vậy, nó thường được phát hiện là tác dụng phụ của một số loại thuốc, thiếu vitamin và mất cân bằng hormone tuyến giáp.  

Thuốc kháng cholinergic có gây ra chứng mất trí không?

Vài năm trước, các nhà nghiên cứu đã tiến hành một nghiên cứu để xem xét mối liên hệ có thể có giữa thuốc kháng cholinergic và nguy cơ mắc chứng mất trí. Đây không phải là một thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên, nhưng nó có quy mô lớn, với gần 3500 người tham gia và kéo dài mười năm. Những người tham gia đều từ 65 tuổi trở lên và khi bắt đầu nghiên cứu, họ không được chẩn đoán mắc chứng mất trí. 

Các nhà nghiên cứu đã ghi lại những loại thuốc mà những người tham gia đang dùng. Bao gồm thuốc kháng cholinergic theo toa, cũng như thuốc không kê đơn như Benadryl. Mỗi người tham gia đều được đánh giá khả năng nhận thức khi họ tham gia nghiên cứu và cứ sau hai năm sau đó. 

Đến cuối nghiên cứu, 797 người tham gia đã mắc chứng mất trí. Trong số đó, 637 người được đánh giá là có khả năng hoặc có thể mắc bệnh Alzheimer.

Khi xem xét dữ liệu, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy mối tương quan đáng kể giữa những bệnh nhân dùng thuốc kháng cholinergic và những người mắc chứng mất trí. Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng tổng lượng thuốc kháng cholinergic dùng trong mười năm nghiên cứu càng cao thì nguy cơ mắc chứng mất trí càng cao. 

Những bệnh nhân có mức độ phơi nhiễm cao nhất, tương đương với việc dùng liều thông thường trong ba năm, có khả năng mắc chứng mất trí nhớ và bệnh Alzheimer cao hơn đáng kể so với những người không dùng thuốc kháng cholinergic.

Ở mức độ phơi nhiễm tiếp theo, bệnh nhân vẫn có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ và bệnh Alzheimer cao hơn, mặc dù không nhiều bằng nhóm có m���c độ phơi nhiễm cao nhất. 

Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng:

• Loại thuốc kháng cholinergic không tạo ra sự khác biệt
• Các đợt trầm cảm gần đây không làm tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ
• Thời điểm sử dụng thuốc kháng cholinergic không tạo ra sự khác biệt

Vậy, tại sao lại có mối liên hệ giữa các loại thuốc này và chứng mất trí? Một lý thuyết hàng đầu là việc thiếu acetylcholine có thể dẫn đến bệnh Alzheimer vì bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer có mức acetylcholine thấp hơn. Điều này có ảnh hưởng lớn đến cách bệnh Alzheimer tiến triển đến mức các loại thuốc ngăn não phân hủy acetylcholine được kê đơn để làm giảm các triệu chứng của bệnh Alzheimer. 

Thuốc kháng cholinergic ức chế acetylcholine, có thể tạo ra tác dụng tương tự như sự suy giảm acetylcholine liên quan đến bệnh Alzheimer. Cần phải nghiên cứu và thử nghiệm thêm.

NGUỒN:
Hội Alzheimer: “Thuốc điều trị bệnh Alzheimer hoạt động như thế nào?.”
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh: “Về chứng mất trí nhớ.”
Phòng khám Cleveland: “Hệ thần kinh,” “Các chất dẫn truyền thần kinh.”
Ghossein, N., Kang, M., Lahkar, A. StatPearls, “Thuốc kháng cholinergic,” Nhà xuất bản StatPearls, 2022.
GoodTherapy: “Acetylcholine.” Tạp
chí Y khoa Nội khoa JAMA : “Sử dụng tích lũy thuốc kháng cholinergic mạnh và chứng mất trí nhớ mới mắc, một nghiên cứu nhóm triển vọng.”
Phòng khám Mayo: “Thuốc kháng cholinergic và thuốc chống co thắt (đường uống, đường tiêm, đường trực tràng, đường qua da),” ““Biperiden (đường uống),” “Orphenadrine (đường uống),” “Scopolamine (đường qua da).”
MedlinePlus: “Benztropine,” ““Darifenacin,” “Dicyclomine,” “Diphenhydramine,” “Hyoscyamine,” “Oxybutynin.”
Cục Lâm nghiệp Hoa Kỳ: “Họ Cà mạnh mẽ: Belladonna.”