Sự khác biệt giữa động mạch và tĩnh mạch

• Cơ bản về lưu lượng máu
• Động mạch là gì?
• Tĩnh mạch là gì?
• Động mạch và tĩnh mạch hoạt động cùng nhau như thế nào
• Động mạch và tĩnh mạch được tạo thành từ những gì?
• Rủi ro sức khỏe liên quan đến tĩnh mạch và động mạch

‌Động mạch và tĩnh mạch (còn gọi là mạch máu) là các ống cơ mà máu của bạn chảy qua. Động mạch mang máu từ tim đến các bộ phận còn lại của cơ thể. Tĩnh mạch đẩy máu trở về tim. Bạn có một hệ thống phức tạp kết nối các tĩnh mạch và động mạch trên khắp cơ thể.

Cơ bản về lưu lượng máu

‌Tĩnh mạch và động mạch đóng vai trò quan trọng trong hệ thống hô hấp ( hô hấp ) và lưu lượng máu (tuần hoàn) của bạn. Hiểu về các hệ thống này có thể giúp bạn hiểu cách tĩnh mạch và động mạch của bạn hoạt động.

Khi bạn thở, bạn hít oxy từ không khí. Cơ thể bạn cần oxy cho các phản ứng hóa học tạo ra năng lượng và duy trì sự sống. Carbon dioxide là sản phẩm thải của các phản ứng hóa học này. Cơ thể bạn cần loại bỏ carbon dioxide , nếu không các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể xảy ra.

Khi bạn hít vào, phổi của bạn hấp thụ oxy và chuyển nó vào máu của bạn. Máu có hàm lượng oxy cao đi vào tim của bạn , nơi bơm nó vào các động mạch khắp cơ thể. Máu cung cấp oxy cho các tế bào cần nó cho các phản ứng hóa học và hấp thụ carbon dioxide thải trên đường đi.

Máu có hàm lượng carbon dioxide cao cuối cùng chảy ngược trở lại qua tĩnh mạch đến tim. Tim bơm máu trở lại phổi nơi nó bắt đầu. Thở ra giải phóng lượng carbon dioxide dư thừa từ máu. Bạn hít vào để bổ sung oxy và chu kỳ lại bắt đầu.

Động mạch là gì?

Động mạch của bạn mang máu giàu oxy ra khỏi tim đến các bộ phận còn lại của cơ thể. Chúng phân nhánh thành nhiều động mạch nhỏ hơn ở các bộ phận khác của cơ thể.‌

Động mạch lớn nhất của bạn là động mạch chủ . Đây là động mạch đầu tiên mà máu của bạn đi qua sau khi nhận được oxy mới từ phổi. Động mạch chủ bắt đầu từ tim và vươn lên cổ. Các động mạch nhỏ hơn tách ra khỏi động mạch chủ và đi lên đầu của bạn.‌

Động mạch chủ sau đó cong trở lại ngực của bạn. Nó tiếp tục qua bụng của bạn và kết thúc ở háng. Trên đường đi, nó tách ra thành các động mạch khác cung cấp máu giàu oxy cho cánh tay, chân và phần còn lại của cơ thể bạn.

Tĩnh mạch là gì?

‌Máu của bạn mất oxy khi đi qua động mạch. Tĩnh mạch đưa máu trở về tim để hấp thụ thêm oxy. Tĩnh mạch của bạn thường chứa khoảng 75% lượng máu chảy qua cơ thể bạn.‌

Tĩnh mạch lớn nhất của bạn là tĩnh mạch chủ trên và dưới. Tĩnh mạch chủ trên của bạn dẫn máu từ phần thân trên của bạn đến tim. Tĩnh mạch chủ dưới của bạn dẫn máu từ mọi nơi bên dưới tim của bạn. Giống như động mạch, hai tĩnh mạch này phân nhánh thành nhiều tĩnh mạch khác trên khắp cơ thể bạn.

Không giống như động mạch, tĩnh mạch thường phải chống lại trọng lực để đẩy máu trở về tim. Tĩnh mạch có van để hỗ trợ điều này. Đây là cặp van một chiều bên trong tĩnh mạch. Chúng mở ra để máu chảy lên tim và đóng lại để máu không chảy ngược xuống dưới.‌

Cơ bao quanh hầu hết các tĩnh mạch trong cơ thể bạn. Khi bạn đi bộ, chạy hoặc sử dụng cơ bắp theo cách khác, chúng sẽ tạo ra chuyển động ép. Những lần ép này đẩy vào tĩnh mạch và đẩy máu lên hướng về tim.

Động mạch và tĩnh mạch hoạt động cùng nhau như thế nào

‌Động mạch và tĩnh mạch hoạt động cùng nhau để giữ cho máu lưu thông khắp cơ thể bạn một cách trơn tru. Chúng kết nối thông qua các cấu trúc được gọi là mao mạch. Mao mạch là những mạng lưới nhỏ gồm các ống mỏng kết nối với động mạch ở một bên và tĩnh mạch ở bên kia.‌

Bạn có mao mạch khắp cơ thể. Một số bộ phận của cơ thể có nhiều mao mạch hơn tùy thuộc vào lượng năng lượng chúng cần. Ví dụ, cơ bắp của bạn sử dụng nhiều năng lượng hơn da, đó là lý do tại sao cơ bắp của bạn có nhiều mao mạch hơn da bên ngoài.

Động mạch và tĩnh mạch được tạo thành từ những gì?

‌Động mạch và tĩnh mạch đều có ba lớp chính. Lớp trong cùng, nơi máu tiếp xúc trực tiếp, được tạo thành từ mô co giãn. Lớp giữa được tạo thành từ mô cơ giúp mạch máu giữ nguyên hình dạng. Lớp ngoài cùng cũng co giãn, giúp mạch máu dễ dàng giãn ra hoặc co lại với lưu lượng máu khác nhau.‌

Máu di chuyển nhanh hơn qua động mạch. Động mạch của bạn dày hơn và co giãn hơn để có thể chịu được áp suất cao hơn của máu di chuyển qua chúng. Tĩnh mạch của bạn mỏng hơn và ít co giãn hơn. Cấu trúc này giúp tĩnh mạch di chuyển lượng máu lớn hơn trong thời gian dài hơn so với động mạch.

Rủi ro sức khỏe liên quan đến tĩnh mạch và động mạch

Các vấn đề về tĩnh mạch và động mạch có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Một số vấn đề phổ biến nhất bao gồm:

Tĩnh mạch giãn. Đôi khi tĩnh mạch của bạn gặp khó khăn trong việc đưa máu trở về tim. Điều này có thể dẫn đến tĩnh mạch giãn , trông giống như tĩnh mạch đang phình ra khỏi da của bạn. Tình trạng này thường xảy ra nhất ở chân của bạn.

Tĩnh mạch giãn thường không nghiêm trọng. Chúng có thể gây đau nhức và thường xảy ra ở những người thừa cân.

Mảng bám động mạch. Theo thời gian, cholesterol và các chất khác, được gọi chung là mảng bám , có thể tích tụ bên trong động mạch của bạn. Tình trạng này được gọi là xơ vữa động mạch.‌

Mảng bám tích tụ trong động mạch làm suy yếu lưu lượng máu khắp cơ thể. Nó có thể dẫn đến bệnh tim, hoại thư và đột quỵ.

NGUỒN:

Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ: "Xơ vữa động mạch".

Viện Ung thư Quốc gia: “Phân loại và Cấu trúc mạch máu”.

‌CK-12: “Oxy, Cacbon Dioxide và Năng lượng.”

Phẫu thuật Columbia: “Tất cả về động mạch chủ.”

‌Johns Hopkins Medicine: “Tổng quan về hệ thống mạch máu.”

‌LibreTexts: “Lưu lượng máu trong cơ xương”, “Mạch máu”.

‌Sổ tay Merck: “Hệ tuần hoàn”.

‌Viện Ung thư Quốc gia: “tĩnh mạch chủ”.

‌Viện Tim, Phổi và Máu Quốc gia: "Suy giãn tĩnh mạch".

‌‌StatPearls: "Giải phẫu, Mạch máu.”