Rối loạn điều chỉnh (Hội chứng phản ứng căng thẳng)

• Rối loạn điều chỉnh (Hội chứng phản ứng căng thẳng) là gì?
• Các loại rối loạn điều chỉnh
• Triệu chứng rối loạn điều chỉnh
• Khi nào nên gọi bác sĩ
• Nguyên nhân gây ra rối loạn điều chỉnh
• Các yếu tố nguy cơ rối loạn điều chỉnh
• Chẩn đoán Rối loạn điều chỉnh
• Điều trị rối loạn điều chỉnh
• Phòng ngừa rối loạn điều chỉnh
• Biến chứng của rối loạn điều chỉnh
• Những điều cần biết

Rối loạn điều chỉnh (Hội chứng phản ứng căng thẳng) là gì?

Rối loạn điều chỉnh là khi cơ thể và não của bạn có phản ứng cực đoan với căng thẳng. Điều này có thể ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc và cách bạn hành động. Bạn cũng có thể nghe nói đến hội chứng phản ứng căng thẳng. Các chuyên gia vẫn đang tìm hiểu thêm về tình trạng này, nhưng dữ liệu ban đầu cho thấy tình trạng này ảnh hưởng đến khoảng 2% số người trên toàn cầu.

Thông thường, khi có điều gì đó căng thẳng xảy ra, hầu hết mọi người đều có thể điều chỉnh suy nghĩ và cảm xúc của mình và "vượt qua". Nếu bạn mắc chứng rối loạn điều chỉnh, bạn có thể bị "mắc kẹt" trong phản ứng với căng thẳng và khó có thể cảm nhận hoặc hành động như bình thường.

Đối với một số người, các triệu chứng của rối loạn điều chỉnh trùng lặp với các triệu chứng của bệnh trầm cảm lâm sàng. Ví dụ, bạn có thể cảm thấy tuyệt vọng và mất hứng thú với các hoạt động mà bạn thường thích. Vì lý do đó, rối loạn điều chỉnh đôi khi được gọi là " trầm cảm tình huống ".

Rối loạn điều chỉnh so với trầm cảm nặng

Mặc dù có một số điểm giống nhau, rối loạn điều chỉnh không giống với trầm cảm nặng. Rối loạn điều chỉnh không liên quan đến nhiều triệu chứng về thể chất và cảm xúc của bệnh trầm cảm lâm sàng (như thay đổi giấc ngủ, cảm giác thèm ăn và năng lượng). Và các triệu chứng của nó không dữ dội hoặc nghiêm trọng. Ví dụ, ý nghĩ hoặc hành vi tự tử thường gặp ở bệnh trầm cảm nặng nhưng không phổ biến ở chứng rối loạn điều chỉnh.

Rối loạn điều chỉnh so với PTSD

Rối loạn điều chỉnh cũng khác với rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD). PTSD là phản ứng khi chứng kiến ​​hoặc trải qua một sự kiện thực sự đáng sợ, căng thẳng. Các triệu chứng có thể bắt đầu trong vòng một tháng, nhưng đối với một số người, chúng không xuất hiện cho đến nhiều năm sau. Một khi chúng bắt đầu, các triệu chứng PTSD đôi khi có thể kéo dài hơn một năm.

Rối loạn thích nghi thường xảy ra trong vòng 3 tháng sau một sự kiện căng thẳng và các triệu chứng thường không kéo dài quá 6 tháng.

Các loại rối loạn điều chỉnh

Theo Sổ tay chẩn đoán và thống kê bệnh tâm thần (DSM-5 ), các loại rối loạn điều chỉnh phổ biến bao gồm:

Rối loạn điều chỉnh kèm theo lo âu

Bạn có thể lo lắng về những điều chưa xảy ra, cảm thấy choáng ngợp, khó ngồi yên và thấy khó tập trung vào việc học hoặc công việc. Trẻ em mắc chứng rối loạn điều chỉnh này thường có chứng lo lắng khi xa cách -- chúng cảm thấy thực sự khó chịu khi phải xa người thân yêu.

Rối loạn điều chỉnh với tâm trạng chán nản

Loại này giống với bệnh trầm cảm. Bạn có thể cảm thấy những cơn buồn bã khiến bạn khó có thể vượt qua được thói quen hàng ngày.

Rối loạn điều chỉnh với tâm trạng lo âu và chán nản

Nếu bạn mắc loại rối loạn điều chỉnh này, bạn sẽ có nhiều triệu chứng kết hợp. Ví dụ, bạn có thể cảm thấy rất lo lắng và rất buồn cùng một lúc.

Rối loạn điều chỉnh không xác định

Nếu phản ứng của bạn trước một sự kiện căng thẳng không phù hợp với bất kỳ danh mục nào nêu trên, bạn có thể được chẩn đoán mắc loại này.

Các loại khác

• Rối loạn điều chỉnh với sự xáo trộn hành vi . Điều này có thể trông giống như "hành động" -- phá vỡ các quy tắc, phá hủy đồ đạc hoặc hành động liều lĩnh.
• Rối loạn điều chỉnh với sự xáo trộn hoặc cảm xúc và hành vi hỗn hợp. Nếu bạn hoặc con bạn mắc loại này, các triệu chứng của bạn có thể bao gồm lo lắng, trầm cảm và hành vi bốc đồng hoặc bất cẩn.

Triệu chứng rối loạn điều chỉnh

Rối loạn thích nghi khác với cảm giác "căng thẳng". Nó tạm thời thay đổi cách bạn cảm nhận và suy nghĩ về thế giới và vị trí của bạn trong đó.

Nếu bạn bị rối loạn điều chỉnh, phản ứng của bạn đối với một sự kiện căng thẳng vượt quá mức bình thường hoặc dự kiến. Các triệu chứng của bạn có thể khiến bạn khó vượt qua ngày của mình. Ví dụ, bạn có thể gặp khó khăn khi ngủ, làm việc hoặc học tập. Mỗi người đều khác nhau, nhưng phạm vi các triệu chứng bạn có thể gặp phải có thể bao gồm:

• Cảm thấy vô vọng
• Nỗi buồn
• Khóc
• Lo lắng (cảm thấy bồn chồn và lo lắng)
• Đau đầu 
• Đau bụng
• Đau nhức cơ thể hoặc đau nhức cơ bắp
• Cảm thấy cáu kỉnh (dễ nổi giận)
• Tim đập nhanh (tim đập chậm hoặc đập nhanh)
• Tránh xa những người thân yêu và các hoạt động mà bạn thường thích
• Một hình thức nghỉ làm hoặc nghỉ học mới
• Không thực hiện các nhiệm vụ quan trọng, chẳng hạn như thanh toán hóa đơn
• Hành vi nguy hiểm hoặc phá hoại mới và khác thường, chẳng hạn như đánh nhau hoặc lái xe liều lĩnh
• Thay đổi cảm giác thèm ăn (mất cảm giác thèm ăn hoặc ăn quá nhiều)
• Vấn đề về giấc ngủ
• Cảm thấy mệt mỏi hoặc không có năng lượng
• Sử dụng rượu hoặc các loại thuốc khác nhiều hơn bình thường

Ở trẻ em và thanh thiếu niên, rối loạn điều chỉnh có xu hướng biểu hiện rõ nhất ở cách chúng cư xử. Một số dấu hiệu phổ biến bao gồm trốn học, đánh nhau và hành động. Mặt khác, người lớn có xu hướng có nhiều triệu chứng cảm xúc hơn, chẳng hạn như buồn bã và lo lắng .

Các triệu chứng kéo dài bao lâu?

Đối với nhiều người, các triệu chứng rối loạn điều chỉnh thường kết thúc khi nguồn căng thẳng kết thúc hoặc bạn điều chỉnh được. Nhưng nếu bạn không trở lại bình thường sau 6 tháng, bạn có thể mắc chứng rối loạn điều chỉnh mãn tính. Đây là tình trạng đang diễn ra và bạn có thể cần thêm sự hỗ trợ để kiểm soát.

Khi nào nên gọi bác sĩ

Đối với hầu hết mọi người, rối loạn điều chỉnh là tình trạng ngắn hạn. Các triệu chứng của bạn có thể sẽ biến mất khi nguồn gây căng thẳng của bạn kết thúc hoặc bạn đã quen với nó. Nhưng bạn nên trao đổi với bác sĩ. Họ có thể gợi ý một số phương pháp điều trị giúp bạn cảm thấy khỏe hơn nhanh hơn.

Hãy tìm kiếm sự trợ giúp khẩn cấp nếu bạn có ý định làm hại chính mình.

Gọi hoặc nhắn tin 988 để liên hệ Đường dây nóng về Tự tử & Khủng hoảng. Đường dây này miễn phí và hoạt động 24 giờ một ngày, 7 ngày một tuần. Bạn cũng có thể trò chuyện với cố vấn khủng hoảng tại 988lifeline.org.

Trong trường hợp khẩn cấp, hãy gọi 911.

Nguyên nhân gây ra rối loạn điều chỉnh

Mặc dù rối loạn điều chỉnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng nó phổ biến hơn vào thời điểm chuyển đổi lớn, chẳng hạn như tuổi vị thành niên, trung niên và cuối đời.

Loại căng thẳng có thể gây ra chứng rối loạn điều chỉnh khác nhau ở mỗi người nhưng có thể bao gồm:

• Sự kết thúc của một mối quan hệ 
• Mất việc hoặc thay đổi công việc
• Cái chết của người thân yêu
• Một căn bệnh nghiêm trọng (của bạn hoặc người thân)
• Là nạn nhân của tội phạm
• Có tai nạn
• Sống sót sau thảm họa thiên nhiên, chẳng hạn như hỏa hoạn, lũ lụt hoặc bão
• Vấn đề tiền bạc
• Một động thái lớn
• Bị bắt nạt
• Đối mặt với những thách thức trong công việc hoặc trường học
• Sống ở nơi mà bạn không cảm thấy an toàn
• Nhiều sự kiện căng thẳng xảy ra cùng một lúc

Điều quan trọng là phải nhận ra rằng căng thẳng có thể là tiêu cực hoặc tích cực. Cả hai loại đều có thể gây ra rối loạn điều chỉnh. Ví dụ, kết hôn, sinh con hoặc có việc làm mới đều có thể khiến các triệu chứng chuyển động.

Các yếu tố nguy cơ rối loạn điều chỉnh

Rối loạn điều chỉnh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, bất kể giới tính, tuổi tác, chủng tộc hay lối sống. Nhưng nó có vẻ phổ biến hơn ở những người được chỉ định là nữ khi sinh ra (AFAB).

Một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn điều chỉnh, bao gồm:

• Tính cách của bạn
• Tính khí của bạn (cách bạn cư xử với người khác hoặc phản ứng với các tình huống)
• Trải nghiệm sống của bạn. Một nghiên cứu cho thấy rằng việc không có hệ thống hỗ trợ mạnh mẽ từ những người thân yêu và thất nghiệp đều là những yếu tố rủi ro.
• Gen của bạn. Cần phải thực hiện thêm nhiều nghiên cứu nữa, nhưng một số dữ liệu ban đầu cho thấy nguy cơ mắc chứng rối loạn điều chỉnh có thể được di truyền trong gia đình.
• Sức khỏe tinh thần của bạn. Ví dụ, mắc một tình trạng khác, chẳng hạn như rối loạn lo âu hoặc trầm cảm , có thể khiến rối loạn điều chỉnh có nhiều khả năng xảy ra hơn.

Cần phải tiến hành nhiều nghiên cứu hơn để xác định các yếu tố rủi ro cụ thể khác.

Chẩn đoán Rối loạn điều chỉnh

Nếu bạn nghĩ rằng mình bị rối loạn điều chỉnh, hãy đến gặp bác sĩ. Nếu bạn có các triệu chứng về thể chất, họ sẽ khám và hỏi về sức khỏe y tế và tinh thần của bạn. Mặc dù không có hình ảnh hoặc xét nghiệm trong phòng thí nghiệm để chẩn đoán rối loạn điều chỉnh, bác sĩ có thể sử dụng các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm, bao gồm xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm hình ảnh như chụp CT hoặc MRI, để loại trừ các tình trạng khác (như chấn thương đầu) có thể gây ra những thay đổi về tâm trạng hoặc hành vi của bạn.

Sau khi loại trừ các tình trạng khác, bác sĩ có thể sẽ giới thiệu bạn đến bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần khác được đào tạo để giúp mọi người quản lý các sự kiện căng thẳng trong cuộc sống. Họ cũng sẽ tìm kiếm các tình trạng sức khỏe tâm thần khác, chẳng hạn như PTSD, trầm cảm nặng hoặc rối loạn lo âu.

Tiêu chuẩn rối loạn điều chỉnh

Để được chẩn đoán mắc chứng rối loạn điều chỉnh, các triệu chứng của bạn sẽ phải phù hợp với tiêu chí của Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần (DSM-5 ):

• Sự thay đổi về các triệu chứng cảm xúc hoặc hành vi xảy ra trong vòng 3 tháng sau một sự kiện căng thẳng trong cuộc sống
• Mức độ đau khổ dữ dội hơn mức bình thường dự kiến ​​khi phản ứng với những gì đã xảy ra
• Các vấn đề chính trong cuộc sống cá nhân và/hoặc tại nơi làm việc hoặc trường học của bạn
• Các triệu chứng không liên quan đến vấn đề sức khỏe thể chất hoặc tinh thần khác
• Các triệu chứng không phải là một phần của quá trình đau buồn thông thường

Điều trị rối loạn điều chỉnh

Nếu bạn bị rối loạn điều chỉnh, bác sĩ có thể đề xuất:

• Liệu pháp tâm lý hoặc liệu pháp trò chuyện. Một cố vấn có thể dạy bạn những cách mới để giải quyết vấn đề và đối phó với căng thẳng. Một vài tuần trị liệu có thể cung cấp cho bạn nhiều công cụ giúp bạn cảm thấy tốt hơn.
• Thuốc. Thuốc theo toa không phải lúc nào cũng cần thiết cho chứng rối loạn điều chỉnh và nhiều loại thuốc mất nhiều tuần mới có tác dụng. Nhưng nếu các triệu chứng của bạn nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị thuốc chống lo âu, thuốc chống trầm cảm hoặc một loại thuốc giúp bạn có một đêm ngon giấc.
• Nhóm hỗ trợ. Nói chuyện với những người khác cũng đang phải đối mặt với chứng rối loạn điều chỉnh có thể giúp bạn cảm thấy bớt cô đơn hơn. Nhóm hỗ trợ được phát hiện là đặc biệt hữu ích đối với thanh thiếu niên.

Xây dựng khả năng phục hồi của bạn, tức là khả năng thích nghi với các sự kiện căng thẳng, cũng có thể giúp bạn cảm thấy tốt hơn. Để làm được điều đó, hãy thử:

• Kết nối với bạn bè và gia đình.
• Tìm những hoạt động có mục đích cho bạn.
• Ăn thực phẩm lành mạnh.
• Tập thể dục thường xuyên .
• Hãy ưu tiên giấc ngủ.
• Rèn luyện kỹ năng ứng phó.
• Hãy tự nhắc nhở bản thân rằng "Mình có thể vượt qua được chuyện này" khi bạn phải đối mặt với căng thẳng.
• Nhận ra và phát huy điểm mạnh của bạn.
• Cố gắng giải quyết vấn đề.
• Hãy đối xử với bản thân như thể bạn đang đối xử với một người bạn tốt. Hãy cố gắng tử tế, đừng chỉ trích.

Hầu hết những người mắc chứng rối loạn điều chỉnh đều hồi phục hoàn toàn. Trên thực tế, việc điều trị chứng rối loạn điều chỉnh có thể giúp bạn học các kỹ năng mới thực sự cho phép bạn hoạt động tốt hơn so với trước khi các triệu chứng của bạn bắt đầu.

Phòng ngừa rối loạn điều chỉnh

Không có cách nào đảm bảo ngăn ngừa được chứng rối loạn điều chỉnh, nhưng một số điều có thể giúp củng cố khả năng phòng vệ của bạn. Bạn có thể:

• Hãy đưa ra những lựa chọn lành mạnh. Ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc và tập thể dục thường xuyên có thể có lợi cho sức khỏe tinh thần và thể chất của bạn. Nếu bạn không biết bắt đầu từ đâu, hãy hỏi bác sĩ một số mẹo.
• Tận dụng hệ thống hỗ trợ của bạn. Tìm đến bạn bè và gia đình khi bạn cảm thấy chán nản. Nói chuyện với họ có thể giúp bạn cảm thấy bớt cô đơn hơn và giúp họ hiểu rõ hơn cách họ có thể hỗ trợ bạn.
• Hãy tử tế với bản thân. Tự chăm sóc bản thân là chìa khóa cho sức khỏe tinh thần của bạn và bạn không cần một ngày spa để làm điều đó. Bất cứ điều gì khiến bạn vui vẻ hoặc thư giãn (cho dù đó là đi dạo, xem video hài hước hay tắm nước nóng thật lâu) đều được tính.
• Lên kế hoạch trước. Căng thẳng là một phần của cuộc sống. Bạn không thể thoát khỏi tất cả. Nhưng bạn có thể học cách lên kế hoạch trước. Hãy nghĩ về cách bạn có thể phản ứng khi một sự kiện căng thẳng xảy ra lần sau. Chuyên gia tư vấn của bạn có thể giúp bạn thảo luận về những cách mới và tốt hơn để quản lý căng thẳng .

Biến chứng của rối loạn điều chỉnh

Nếu bạn nghi ngờ mình bị rối loạn điều chỉnh, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ càng sớm càng tốt. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể biến thành:

• Rối loạn lo âu
• Trầm cảm nặng
• Lạm dụng chất gây nghiện
• Tự làm hại bản thân
• Suy nghĩ tự tử

Những điều cần biết

Rối loạn điều chỉnh là khi bạn gặp khó khăn khi đối mặt với một thay đổi lớn, mất mát lớn hoặc sự kiện căng thẳng khác. Hãy tìm kiếm sự giúp đỡ ngay khi bạn có thể vì liệu pháp và đôi khi là thuốc có thể giúp bạn phục hồi nhanh hơn. Mặc dù rối loạn điều chỉnh đôi khi tự khỏi, nhưng nó cũng có thể chuyển thành một tình trạng khác như trầm cảm hoặc lạm dụng chất gây nghiện .

NGUỒN:

Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần, Phiên bản thứ tư, Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ.

Phòng khám Mayo: "Rối loạn thích ứng", "Rối loạn căng thẳng sau chấn thương".

Phòng khám Cleveland: "Rối loạn thích ứng".

Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia: "Rối loạn căng thẳng sau chấn thương".

Y khoa Johns Hopkins: "Rối loạn thích ứng".

UC Health: "Rối loạn thích ứng."

Tạp chí Rối loạn tình cảm: "Rối loạn điều chỉnh có liên quan về mặt di truyền với chứng trầm cảm, lo âu hay đặc điểm tính cách thích mạo hiểm không?" "Đánh giá có hệ thống và phân tích tổng hợp các yếu tố dự báo rối loạn điều chỉnh ở người lớn."

Đại học Minnesota: "Cách đối phó với nỗi sợ hãi và lo lắng."